Yatırım fonu nedir?

Yatırım fonunun tanımını yapmadan önce portföyün ne olduğunu açıklamakta fayda var. Portföy geniş manası ile bir kişinin veya kuruluşun sahibi olduğu varlıkların tümünü ifade eder. Yatırım fonu yatırım yapmış olduğu sermaye piyasası araçları (hisse senedi, kira sertifikası ve benzeri özelliklere sahip olan) ve altın gibi değerli madenlerin tamamını ifade etmektedir.

Yatırım fonları:

halktan topladıkları fonlar karşılığı, hisse senedi, kira sertifikaları gibi sermaye piyasası araçlarından ve altın ile diğer değerli madenlerden oluşan portföyleri yönetirler. Her bir yatırımcı, fonun sahibi olduğu portföyün bir kısmını temsil eden katılma payını satın alarak fona katılım sağlar. Tasarruf sahipleri firmalardan, aracı kuruluşlardan ya da menkul kıymet borsalarından hisse senedi ve kira sertifikası almak sureti ile tasarruflarını değerlendirebilirler. Ancak menkul kıymetlere yatırım yapmak bilgi ve uzmanlık gerektirmektedir. Ayrıca bireysel birikimler genel olarak yeterli büyüklüğe ulaşamadıklarından, bunlarla oluşturulan portföylerde gerekli risk dağılımları yapılamayabilir. Bu risk anapara açısından olabileceği gibi, portföyün getirisi açısından da önemli olabilir. Bu sebeple sermaye sektöründe kolektif yatırım kuruluşları olarak da isimlendirilmekte olan yatırım fonları oluşturulmuştur.

Yatırım fonlarının yatırımcılarına sağladığı faydalar nelerdir?

Temettü, ve kira gelirleri karları:

İlk olarak fon sahibi olduğu menkul kıymetlerden kar payı geliri elde etmektedirler. Fon elde etmiş olduğu bütün gelirini fon portföy değerine yansımaktadır Portföylerinde bulunan kıymetlerin alım/satımı: Fonun sahibi olduğu menkul kıymetlerin fiyatı artabilir. Eğer fon, fiyatı yükselen bu menkul kıymeti satarsa sermaye kazancı elde eder. Fon elde etmiş olduğu bu sermaye kazancını ya da zararını fon portföy değerine yansıtır.

Menkul kıymetlerin piyasa değerlerinin artış göstermesi:

Eğer yatırım fonu, fiyatı yükselen menkul kıymeti satmıyor elinde tutuyorsa katılma paylarının fiyatı artar. Yüksek fon toplam değeri yatırımın yüksek kıymetli olduğunu gösterir. Böylece yatırımcılar katılma paylarını sattıklarında, yatırım fonlarının portföyünde gerçekleşmekte olan temel düzeydeki değişimlerden yani artış ve azalış trendlerinden paylarını almaktadırlar.

Yatırım fonu türleri kendi içerisinde çeşitlilik göstermektedir. Yatırım fonu çeşitlerine örnek vermemiz gerekir ise:

Menkul Kıymet Yatırım Fonları:

Menkul kıymet yatırım fonları kendi içerisinde 9'a ayrılmaktadır. Bunlar:

- Borçlanma araçları fonu

- Hisse senedi fonu

- Kıymetli madenler fonu

- Fon sepeti fonu

- Yabancı menkul kıymetler fonu

- Para piyasası fonu

- Değişken fon

- Yabancı fon

- Katılım fonudur.

Serbest Yatırım Fonları:

Serbest yatırım fonları menkul kıymet fon türleri arasında yer alıp, menkul kıymet fon türleri ile aynı vergilendirme rejimi uygulanmaktadır. Bu fonlar, diğer yatırım fonlarından farklı olarak herhangi bir karşılaştırma ölçütü kullanmadan ve piyasa getirisinden bağımsız olarak mutlak getiri sağlamayı amaçlayan yatırım stratejileri uygulamakta olup, bu amaca uygun olarak başta türev araçlar olmak üzere çeşitli yatırım araçları kullanmaktadırlar.

Gayrimenkul Yatırım Fonları:

Düzenlenmiş olan ilgili mevzuat hükümleri ışığında nitelikli yatırımcılardan katılma payları karşılığında toplanan paralarla, pay sahipleri hesabına inançlı mülkiyet esaslarına göre gayrimenkuller ve gayrimenkule dayalı haklar ve mevzuatın izin verdiği diğer finansal varlık ve işlemlerden oluşan portföyü işletmek amacıyla Kurul’dan faaliyet izni alan portföy yönetim şirketleri ve gayrimenkul portföy yönetim şirketleri tarafından bir içtüzük ile süreli veya süresiz olarak kurulan ve tüzel kişiliği bulunmayan malvarlığı olarak açıklanabilmektedir.

Girişim Sermayesi Yatırım Fonu:

Girişim sermayesi yatırım fonu, kanunun belirmiş olduğu hükümler ışığında deneyimli yatırımcılardan katılma payı karşılığında toplanan para veya iştirak paylarıyla, pay sahipleri hesabına, inançlı mülkiyet esaslarına göre, girişim sermayesi yatırımları ve mevzuatın izin vermiş olduğu diğer finansal varlık ve işlemlerden oluşan portföyü işletmek amacı ile Kuruldan faaliyet izni alan portföy yönetim şirketleri ve girişim sermayesi portföy yönetim şirketleri tarafından bir içtüzük ile süreli olarak kurulmuş olan ve tüzel kişiliği bulunmayan mal varlığı olarak nitelendirilebilmektedir. 

Borsa Yatırım Fonu:

Borsa yatırım fonları, herhangi bir endeksi baz almakta olan, baz almakta olduğu endeksin performansını yatırımcılara yansıtmayı gaye edinmiş ve payları borsada işlem gören yatırım fonları olarak açıklanabilmektedirler. Borsa yatırım fonu bir endekse, emtiaya dayalı olarak çıkarılmakta ve baz aldığı endeks veya emtia kapsamındaki varlıklara endeksteki ağırlıkları oranında yatırım yapmaktadır. Yatırımcılar bu işlemler sayesinde kar elde etmektedirler.