Yapay Zeka Nedir?

Yapay zeka terimi, İngilizcedeki “artificial intelligence” tanımının dilimize çevirisi olarak kullanılmakta ve teknoloji dünyasında “AI” kısaltması ile anılmaktadır. Basitçe söylemek gerekirse, “insan beyni ve düşünce sisteminin bir kopyası” olarak tanımlanabilir. Tanımı biraz daha kolaylaştırmak için “bilgisayar programının insan gibi düşünmesini sağlayın” ifadesini kullanabiliriz.

Yapay zeka teknolojisi son yıllarda popüler hale gelse de aslında bilgisayar teknolojisi kadar eskidir. “Makineler düşünebilir mi?” İngiliz bilim adamı Alan Matheson Turing’i tanıttı ve takvim 1943’e işaret etti. Bu soru günümüzde geliştirilen yapay zeka tekniklerinin temelini oluşturmaktadır. 1950 ile 1951 yılları arasında Turing tarafından bilgisayarlar için geliştirilen satranç yazılımı, yapay zekanın bilinen ilk uygulamasıdır. Kısacası, sanılanın aksine yapay zeka yeni bir teknoloji değil.

Yapay zekayı incelerken genellikle “makine öğrenimi” ve “derin öğrenme” gibi tanımlarla karşılaşırız. Bu tanımları isimlerinden hareketle yapay zeka ile ilişkilendirmek mümkün olsa da konuya yabancı olanlar bu tanımların farklı teknolojiler olduğunu düşünebilir. Aslında yapay zeka gerçek teknolojinin adıdır. İngilizce’de ‘makine öğrenimi’ olarak tanımlanan makine öğrenmesi, yapay zekayı oluşturan unsurlardan biridir. Yine İngilizce’de “derin öğrenme” olarak adlandırılan teknoloji, dilimize “derin öğrenme” olarak çevrilebilir ve makine öğrenmesinin unsurlarından biridir. Coğrafi bir örnekle pekiştirmek gerekirse; yapay zeka dünyayı, makine öğrenmesi dünyayı oluşturan ülkelerden birini, derin öğrenme ise ülkeyi oluşturan şehirleri temsil ediyor. Derin öğrenme için “derin makine öğrenimi” tanımı da kullanılmaktadır.

Yapay Zekanın Kullanım Amacı ve Kullanım Alanları

Veri Analizi ve Tahmin: Yapay zeka, büyük veri kümelerini analiz ederek gelecekteki eğilimleri tahmin etmek için kullanılabilir. Finans, hava durumu, pazarlama ve sağlık gibi birçok sektörde tahmin modelleri oluşturmak için kullanılır.
Otomasyon ve Robotik: Üretim tesislerinden ev işlerine kadar birçok otomasyon sürecinde kullanılır. Robotlar, karmaşık görevleri yerine getirebilir ve insan işgücünün verimliliğini artırabilir.

Makine Öğrenimi: Yapay zeka, makine öğrenimi teknikleri aracılığıyla verilerden öğrenme yeteneğine sahiptir. Bu, öneri sistemleri, otomatik sürüş teknolojisi ve daha birçok uygulama için temel oluşturur.

Doğal Dil İşleme: Sesli asistanlar ve metin analizi gibi uygulamalarda kullanılır. Metinleri anlayabilir, dil engellerini aşabilir ve insanlarla etkileşim kurabilir.

Yapay zekaya ihtiyaç olduğu gerçeği yukarıdaki tanımdan kaynaklanmaktadır. İnsanlar aynı zamanda duygusal yaratıklardır, bu nedenle durumlara uyum sağlarken ve sorunlara çözümler düşünürken duygusal bir blokta sıkışıp kalabiliriz. Örneğin; sevdiği birini kaybetmenin yasını tutan bir kişi, uzun süre işe uyum sağlamakta zorlanabilir. Bu, düşünme, karar verme, problem çözme ve çözüm uygulama süreçlerini olumsuz etkiler. Ek olarak, insanlar duygusal çöküntüler yaşama riski yüksek yaratıklardır. Ancak, duygusal yıpranma ve yıpranma potansiyeli olmayan makineler veya yazılımlar. Fiziksel gereksinimler karşılandığı sürece her koşulda aynı performansla çalışır. Başka bir deyişle, elektrik şebekesinden ayrılmayan bir bilgisayar her zaman aynı verimlilikte çalışabilir.

Yapay zekaya ihtiyaç duyulmasının bir diğer nedeni de nitelikli personel eksikliğidir. Bir alanda uzmanlaşmak ve bu uzmanlığı yeni insanlara aktarmak yıllar alır. Ancak makineler ve yazılımlar belirli bir alanda uzmanlaşabilirse, seri üretim binlerce, hatta yüz binlerce kopya üretebilir. Örneğin; bu alanda uzmanlaşmak için bir doktor yetiştirmek on yıldan fazla zaman alıyor ama bir bilgisayar programını doktora çevirebilseydik, aynı anda gerektiği kadar (veya daha fazla) bilgi dağıtabilir ve iletebilirdik.