Stopaj nedir ve nasıl hesaplanır?

Muhasebe ve vergi ödemeleri konulu konuşmalarda kulağınıza sık olarak çalınan bir sözcük olan stopaj, en basit manasıyla kaynağında kesilen vergi olarak tanımlanır. Başka bir deyişle, stopaj bir vergi türüdür. Ancak günlük yaşamda sık olarak karşınıza çıkan bir terim olsa da, stopaj vergisi hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olmamanız bir hayli doğal. Ne var ki, stopaj vergisinin mesleki hizmet alan veya gelir sağlamakta olan pek çok kişiyi yakından ilgilendiren bir kavram olduğu da bir gerçek. Siz de stopaj vergisi hakkında daha ayrıntılı bilgi sahibi olmayı istiyorsanız; gelin, stopaj oranları, hesaplama yöntemi ve ödeme koşullarına daha yakından göz atalım.

Spotaj vergisi nedir?

Türkiye’de uygulanmakta olan vergi sistemi, gelir elde eden bireyleri kazandıkları geliri beyan etmekle ve söz konusu beyan göz önüne alınarak hesaplanan tutardaki vergiyi ödemekle yükümlü kılar. Ancak bazı şartlarda, vergi beyanı gerçekleşmeden önce gelirden kesinti yapılır. Stopaj vergisi, gelir ve kurumlar vergisine tabi olan kazançlara ilişkin vergi tutarının, elde edilen gelir henüz sahibine geçmeden kesilmesi ve iş sahibi adına vergi dairesine yatırılması yolu ile tahsil edilen bir vergi türüdür.

Örneğin bir işveren olarak bir çalışanınıza meslek hizmeti karşılığında yapacağınız ödeme esnasında, ödediğiniz tutardan belirli miktarda stopaj vergisi kesintisi yapmanız ve ilgili tutarı vergi dairesine yatırmanız gerekir. Böylelikle çalışanınızın meslek hizmeti karşılığında aldığı ödemeye ilişkin vergi tutarını, beyan etmesine ve ödemesine lüzum kalmaz.
​
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15. Ve 30. Maddelerinde, Gelir Vergisi Kanunu’nun ise 94. Maddesinde; stopaj vergisine tabi olan ödeme türleri sıralanmıştır. Yine aynı maddelerde, tam ve dar mükelleflerin ödemekle yükümlü olduğu stopaj oranları da belirtilmiştir.

Stopaj vergisinin amacı, vergi maliyetlerini azaltmak ve vergi tahsilatının daha güvenilir bir biçimde yapılabilmesini sağlamaktır. Stopaj vergisi ödeme öncesinde kesildiği için, vergi gelirlerinin daha hızlı ödenmesine ve kayıp veya kaçak riskinin azaltılmasına olanak tanır.

Stopaj hesaplaması nasıl yapılır?

Stopaj hesaplama işlemi, her sene güncellenen vergi dilimi oranları ve brüt ücret esas alınarak yapılır. Kira stopajında uygulanmakta olan kesinti oranı yüzde 20’dir. Bu sebeple yapılacak stopaj kesintisi, brüt kira tutarının yüzde 20’sinin veya beşte birinin hesaplanması yolu ile bulunabilir.
​
Ücret stopajı ise, ilgili brüt ücret tutarından SGK kesintisi yapıldıktan sonra kalan tutar üzerinden tahsil edilir. 2021 yılı gelir vergisi tarifesine göre; 24.000 ₺’ye kadar olan (en düşük dilim) gelirler için yüzde 15 oranında vergi oranı geçerliyken, 650.000 ₺’den fazla olan (en yüksek dilim) gelirler için yüzde 40 oranında vergi uygulanır.