Serbest Piyasa nedir?

Serbest Piyasa nedir?

Basit bir biçimde tanımlamak gerekecek olursa, serbest piyasa, pazardaki ürünlerin fiyatlarını alıcılar ve satıcıların karşılıklı anlaşarak belirlemiş olduğu, yani arz ile talep arasında bulunan ilişkiye dayalı olarak işleyen, ve devlet tarafından müdahaleye uğramayan veya minimum düzeyde müdahaleye uğrayan piyasa olarak betimlenebilir. Başka bir deyişle, serbest piyasalar; alım, satım ve fiyat belirleme gibi işlemlerin mümkün olduğunca özgür bir rekabet alanında gerçekleştiği piyasalar olarak tanımlanabilmektedir.

Fiyatların resmi merciler tarafından sürdürülmekte olan bir sürecin neticesinde tespit edildiği ortamlarda fotoğrafı kur dışında meydana gelen bu tip piyasalarda daima bir rekabet ortamı söz konusu olacağı için, genelde bir tekelleşme meydana gelmez. Sağlıklı bir serbest piyasa ekonomisi için, fiyat mekanizmalarının iyi işlemesi oldukça büyük önem arz etmektedir

Her ne kadar serbest piyasalar ekonomi kitaplarımızda genel olarak devlet müdahalesinin bulunmadığı pazarlar olarak tanımlanmakta olsa da devletin hiçbir düzenleme yapmadığı, bütünüyle serbest olduğu söylenebilecek piyasalar tüm dünya genelinde çok ama çok nadir gözlemlenmektedir bu sebepten dolayı eğer devletin pazara olan etkisi ortalama fiyat belirlemekten başka bir unsur taşımıyor ise serbest piyasa durumu gözlenmektedir yorumunu yapabiliriz.

Sahtekarlık gibi piyasaya zarar verebilecek durumların ortaya çıkması, işsizliğin önemli boyutta arttığı büyük çaplı ekonomik krizlerin oluşması, devletin devreye girerek piyasaya müdahalede bulunabileceği durumlara örnek olarak gösterilebilir. Aslına bakılırsa, serbest piyasada devletin görevi, bir anlamda mekanizmanın düzgün bir biçimde işlediğinden emin olmak ve mekanizmanın bozulmaması için gereken belli başlı düzenlemeleri yapmak denebilir.

Serbest Kur nedir?

İsminden de tahmin edilebileceği gibi, serbest kur; dalgalı döviz kuru sistemi olarak da bilinmektedir. Daha geniş bir açıklama yapmamız gerekirse döviz kurlarının herhangi bir devlet müdahalesi olmadan piyasada bulunan arz ve talep şartları dahilinde belirlendiği sisteme verilen isimdir. Bununla beraber, serbest kura yapay dalgalanmaların önüne geçebilmek adına bazen müdahalede bulunulabildiğini de unutmamak lazım. Döviz kurlarının daha önce belirlendiği, ve dolayısı ile arz ve talepteki değişimden etkilenmediği kurlara ise sabit kur adı verilir. Serbest döviz kuru, gün geçtikçe değişim gösterebilmektedir.