Öncü ve artçı göstergeler nedir?

Öncü ve artçı göstergeler nelerdir?

Öncü ve artçı göstergeler, ekonomilerin veya finansal piyasaların kuvvetli veya zayıf taraflarını değerlendirmek için kullanılacak olan araçlardır. En basit hali ile öncü göstergeler, bir ekonomik döngü veya piyasa trendinden önce değişir. Bunun tam tersine artçı göstergeler ise geçmiş hareketlere dayanır ve belirli bir piyasa veya ülke ekonomisine dair tarihi veriler hakkında içgörü sunar.

Diğer bir deyişle, öncü göstergeler tahmine yönelik sinyaller (hareketler ve trendler oluşmadan önce) verirken, artçı göstergeler de hali hazırda gerçekleşmiş trendlere dayanan sinyaller yaratır. Bu iki tür gösterge, teknik analizden (TA) faydalanan yatırımcılar ve tacirler tarafından sık olarak kullanılır ve menkul kıymet, Forex ve kripto para alım satımları için bir hayli kullanışlıdır.
Finansal piyasalarda TA göstergeleri, yirminci yüzyılın başlarına kadar uzanan eski bir geçmişe sahiptir. Bu göstergelerin altında yatan fikir, 1902 ve 1929 seneleri arasında geliştirilmiş olan Dow Teorisine dayanır. Dow Teorisi en özünde fiyat hareketlerinin rastgele olmadığını dolayısı ile da daha önceki piyasa hareketlerinin analizlerine dayanarak tahmin edilebileceğini savunur.

Bunun dışında öncü ve artçı göstergeler ekonomik performansı belirlemek için de kullanılır. Bu sayede sadece teknik analize ve piyasa fiyatlarına ilişkin olmakla kalmaz diğer ekonomik değişkenler ve endeksler için de kullanmak mümkündür.

Öncü ve artçı göstergeler nasıl çalışır?

Öncü göstergeler
Daha önce de belirttiğimiz gibi öncü göstergeler henüz ortaya çıkmamış trendler hakkında bilgi sunabilir. Dolayısıyla bu göstergeler potansiyel durgunlukları ve düzelmeleri tahmin etmek için kullanmak mümkündür. Menkul değer piyasası performansı, perakende satışları veya yapı ruhsatları buna örneğin verilebilir.
Öncü göstergeler ekonomik döngülerden önce gelme eğiliminde olur ve genel itibari ile kısa ve orta dönem analizler için idealdir. Örneğin, yapı ruhsatları öncü bir ekonomik gösterge olarak kabul edilebilir. İnşaat işçilerine yönelik gelecek bir talebi ve gayrimenkul sektörüne yatırımı işaret edebilir.

Artçı göstergeler

Öncü göstergelerin tam tersine artçı göstergeler, daima kendi başlarına fark edilir olmayan mevcut trendleri belirlemek için kullanılır. Dolayısıyla bu tip bir gösterge ekonomik döngülerin ardından hareket eder.

Artçı göstergeler genelde uzun dönem analizlerde kullanılır ve ekonomik performans geçmişine veya eski fiyat verisine dayanır. Diğer bir deyişle artçı göstergeler hali hazırda başlamış veya sonlanmış piyasa trendlerine veya finansal olaylara dayanarak sinyaller oluşturur.

Uyum göstergeleri

Kripto para dünyasınında daha az popüler olsalar da bahsetmeye değer uyum göstergeleri adında üçüncü bir tür gösterge daha bulunmaktadır. Bu göstergeler diğer iki türün içerisinde yer alır. Neredeyse gerçek zamanlı şekilde çalışarak mevcut ekonomik durum hakkında bilgi sağlar.

Örneğin, bir çalışan grubunun çalışma saatleri veya imalat ve madencilik gibi belirli bir sanayi piyasasının üretim oranları ölçülerek bir uyum göstergesi oluşturulabilir.

Fakat akılda tutulması gerekli olan nokta öncü, artçı ve uyum göstergelerinin tanımının daima çok net olmadığıdır. Bazı göstergeler metoda ve bağlama göre farklı kategorilere girebilir. Bu durum özellikle Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH) gibi ekonomik göstergelerde yaygındır.