İşletmeler neden kredi talep ediyorlar?

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) 2021 Enflasyon Raporunda, 2020 yılına ait işletmelerin kredi taleplerini etkileyen unsurlarında ağırlıklı olarak borcun yeniden yapılandırmasına yer verildi. 

İşletmeler neden kredi talep ediyorlar?

Anket sonuçları, önceki çeyreklere benzer bir şekilde, dördüncü çeyrekte kullanılan ticari kredilerin yatırımdan ziyade borcun yeniden yapılandırılması ile stok artırımı ve işletme sermayesiyle ilişkili olduğuna işaret etmektedir. İktisadi faaliyetteki toparlanmayla uyumlu olarak yılın son çeyreğinde stok artırımı ve işletme sermayesi kaynaklı kredi talebinin arttığı, borcun yeniden yapılandırılması amacıyla kredi talebinin ise gerilediği görülmektedir. 

Artan kredi faizleri yeni kredi talebini sınırlarken, kredi/mevduat faiz farkının aşağı yönlü seyri kredi arzını desteklemektedir. Yılın son çeyreğinde para politikasındaki sıkılaşmanın hızlı yansımasıyla ticari kredi faizlerinde artış eğilimi belirginleşmiştir. Böylelikle, bir önceki Rapor dönemine göre yaklaşık 600 baz puan artış kaydeden ticari kredi faizleri yüzde 20’ye ulaşmıştır.

Kredi talebini sınırlayan bu gelişmeye karşın, kredi koşullarındaki sıkılığın bir göstergesi olan kredi/mevduat faiz farkı Kasım ayı sonrasında mevduat faizinin kredi faizlerine oranla daha hızlı yükselmesine bağlı olarak bir miktar düşmüştür.

Kredi/mevduat faiz farkı mevcut durumda tarihsel ortalama değerine yakın, 2018 yılı ilk yarısındaki seviyelerin ise altında seyretmektedir. Yılın son çeyreğinde tüketici kredisi faizlerinde yükseliş devam ederken, artış taşıt kredilerinde diğer kredi türlerine kıyasla sınırlı kalmıştır. ÖTV oranlarındaki değişim ve döviz kurundaki artış ile zayıflayan taşıt talebini canlandırmak amacıyla yıl sonunda düzenlenen yeni araç satış kampanyaları taşıt kredi faizlerindeki farklılaşmada belirleyici olmuştur.

Salgın döneminde devreye giren destekleyici önlemlerin dördüncü çeyrek itibarı ile tamamen geri alınmasıyla ticari ve tüketici kredi büyümesi önemli ölçüde yavaşlamıştır. Taşıt kredi faizlerindeki aşağı yönlü ayrışma taşıt kredilerindeki görece güçlü seyri desteklemiştir.

Ticari, konut ve ihtiyaç kredi büyümelerinde Kasım sonuna doğru yavaşlamanın daha belirgin hale geldiği görülmektedir.

BKEA sonuçlarına göre bankalar 2021’in ilk çeyreğinde, firma kredisi talebinin artmasını, konut ve ihtiyaç kredisi talebinin ise düşmeye devam etmesini beklemektedir  Bununla birlikte, para politikasındaki sıkı duruş ve artan öngörülebilirliğe bağlı olarak enflasyon beklentilerinde gözlenecek düşüş, kredilerin beklenen reel maliyetini artırarak talebi kısıtlayıcı etkisini kuvvetlendirecektir.