Hisse senetleri nasıl seçilir? Neden düşer, neden yükselir?

Hisse senetleri nasıl seçilir? Neden düşer, neden yükselir?

Borsa denilince akla ilk gelen terimlerden biri olan hisse senetleri hakkında neler biliyoruz? Her yeni yazımızla borsa teması altında sizlere özel bilgiler vermeye devam eden bizler, bu yazımızda da tüm merak edilenleriyle hisse senetlerini karşınıza getiriyoruz. Evet, bu yazımızda sizlere borsada hisse senetlerinden bahsedeceğiz.

İşte karşımıza çıkan birkaç soru: Hisse senedi nedir? Hisse senedinin türleri nelerdir? Hisse senetlerini etkileyen faktörler nelerdir? Hisse senetleri fiyatları neden yükselir? Hisse senetleri fiyatları neden düşer? Hisse senedi nasıl seçilir?

Öncelikle derin ve ağır bilgilere dalmadan her zaman olduğu gibi en basitten hareket edelim. Hisse senedi nedir? Hisse senedi; şirketlerin gerek ortaklık gerek pay belirtmek amacıyla kullandığı ve yarattığı değerli evraklara denmektedir. İlk yazımızda belirttiğimiz gibi borsanın işlevinden geçen hisse senetleri, Sermaye Piyasası Kurulu'nun onayıyla çıkarılmaktadır, Her şirketin hissesi olacak diye de herhangi bir bilgi bulunmamaktadır. Özet olarak hisse senetleri yatırımcı gözünde mülkiyeti ve ortaklığı temsil etmektedir. Sahip olunan hissenin bağlı olduğu şirket hayatta olduğu sürece şirkete ait hisseler de borsada yer alamaya devam edecektir. Hisse senetlerinden elde edilen karlılığa ise yine geçtiğimiz yazılarımızdan aşina olduğunuz temettü denmektedir. Bir başka hatırlatma daha yapmamız gerekirse; borsada yer alan ve işleme tabi tutulan her hisse senedi, halka arz edilmiş şirketlere ait olmaktadır. Şirket bazında borsada yer almanın ilk kuralı: Her zaman halka arz! Peki bu kadar popüler olan hisse senetlerinin özellikleri nedir?

Hisse senetleri tarih boyunca olduğu gibi her zaman değerli evraklar, haklar ve sorumluluklar doğrultusunda tanımlanmaktadır. Bundan dolayı hisse senetleri aracılığıyla elde edilen haklar ve sorumluluklar, hisse senedinin devredilmesiyle de devredilmiş olmaktadır. Bu bilgi dışında hisse senedi aracılığıyla elde edilen haklar ve sorumluluklar, haricen devredilememektedir. Genel olarak Türk Ticaret Kanunu ve Sermaye Piyasa Kanunu aracılığıyla kontrol altında tutulan hisse senetleri, parçalanamaz ya da bölüştürülemez. Hisse türleri nelerdir?

Adi ve İmtiyazlı Hisse Senetleri, Nama ve Hamiline Yazılı Hisse Senetleri, Bedelli ve Bedelsiz Hisse Senetleri, Primli ve Primsiz Hisse Senetleri, Kurucu ve İntifa Hisse Senetleri.

Hisse senetlerine yatırım nasıl yapılır?

Borsa dünyasının en önemli parçalarından biri olan hisse senetleri, ilk yazılarımızda belirttiğimiz gibi arz ve talep doğrultusunda hareket etmektedir. Alıcı ve satıcı arasında sürekli olan pazarlıklarla birlikte aracı kurumlar da hisse senetleri üzerinden gelir sağlamaktadır.

Hisse senedi alınırken atılacak en önemli ve en temel adım ise alınmak istenen ve gelecekte satılmak istenen hisse senedinin olabildiğince düşük meblağlar karşılında elde edilmesi olarak gösterilir. Alım ya da satım işleminde yapılan işlemlerin aracı kurum ile gerçekleşmesi de az önce belirttiğimiz gibi aracı kurumlara karlılık olarak dönmektedir. Hisse senedi yatırımının ardından karşımıza çıkan bir başka soru ise hisse senetlerinin nelerden etkilendiği ve hisse senetlerini etkileyen faktörler olarak biliniyor. İşte o nedenler:

Hisse senetlerinin nelerden etkilendiğini, nasıl bir hareketlilik gösterdiğini ve anlık durumlarını iyi bir borsa takipçisi olursanız elbette anlayabilirsiniz. Hisse senetlerini etkileyen faktörler de aynı şekilde bir bakıma bizden uzakta değil etrafımızda olan gerçekliklerden beslenmektedir. Özet olarak hisse senetlerini etkileyen faktörleri iki ana başlık altında incelememiz en doğru adım olacaktır.

İki başlığımızdan ilki mikro faktörler olarak belirttiğimiz yani ülke sınırları içinde gerçekleşen olaylar olarak gözükmektedir. İkinci başlığımız ise makro faktörler yani dünya çapında meydana gelen olaylar olarak belirtilmektedir. Ülke sınırları içerisinde gerçekleşen mikro faktörler; ekonomik krizler, olaylar, siyaset ve doğal afetler gibi birçok nedenden gerçekleşmektedir. Mikro faktörlerin içine ayrıca şirketlerin veya sektörlerin güncel performanslarını, durumlarını ve olaylarını saymak da mümkündür. Aslında bir bakıma basamak basamak düşünürsek; her hissenin bir şirkete bağlılığı vardır, her şirketse bir ülke ekonomisine bağlıdır ve her ülke kendi ekonomik planlarına göre hareket etmektedir. Bu üçlü bağlantı sizlere mikro faktörlerin neden ön plana çıktığını en özel şekilde hatırlatacaktır. Makro faktörler ise belirttiğimiz üzere daha çok uluslararası hareketliliği temsil etmektedir. Aynı mikro faktörlere verdiğimiz örnekler gibi geniş çaplı ve dünya üzerinde etkili olan güncel olaylar hisse senetleri üzerinde etki göstermektedir. Büyük krizler, savaşlar, anlaşmalar, sağlık sorunları... Peki bir hisse fiyatı neden düşer, neden yükselir?

Hisse fiyatlarındaki düşüşün asıl nedeni nedir?

Tahmin edildiği üzere ekonomik durgunlukların yaşandığı dönemlerde hisse senetleri fiyatları da düşüş göstermektedir. Faizlerin arttığı, ekonominin kriz seviyesinde gerilediği anlarda hisse senetleri de yaşanılan olumsuzluklardan etkilenmektedir. Her zaman her koşulda faizler artığında hisse senetleri düşecek diye bir kesinlik olmamasına rağmen, hisse senetlerinin mikro ve makro faktörlerden etkilendiğini belirtmiştik. Ülke ekonomisinin yaşadığı küçük veya büyük kaoslar, hisse senetlerinin anlık grafiklerinde de bizzat görülmektedir. Bir başka etken ise hisse fiyatlarının fiyatlarında genellikle satışların artmasıyla düşüş gerçekleşmektedir. Örnekle pekiştirmemiz gerekirse yükselişe geçmesi beklenen birçok hissenin birçok kişi tarafından alınmasının ardından karlılık için elden çıkarıldığını düşünün, birçok yatırımcının böyle bir hamle yapmasıyla yüksek satış rakamlarından dolayı fiyat düşüşe geçecektir. Sonuç olarak satış işlemleri artmaya başladıkça fiyatlar düşmeye devam edecektir.

Hisse fiyatlarındaki yükselişin asıl nedeni nedir?

Yukarda belirttiğimiz gibi hisse senetlerinin düşüşe neden olan ülke ekonomisi aynı şekilde hisse senetlerinin yükselişine de neden olmaktadır. Yükselişe geçen ülke ekonomi şartlarında hisse fiyatlarında da yükseliş gözlemlenmektedir. Büyüyen ülke ekonomisi, şirketlerin karlılığını artırması, hissenin ait olduğu şirketin olumlu atılımları gibi talebin artmasına neden olacak her hareket hisse senetlerinin yükselişini sağlamaktadır.

Yine aynı örneği vermemiz gerekirse kendi için bağlam oluşturan hisse, şirket ve ülke ekonomisi üçgeni, yükselişin de asıl kaynağı olarak gözükmektedir. Uzmanlara göre bir hissenin şirket bazlı hareketler sonucu yükseliş göstermesi de kabul gören en önemli gerçekliktir. Şirketlerin gelecek planları, şirketlerin potansiyel ürünleri, şirketlerin birleşme ya da büyüme adımları... Örnek bu başlığı sonlandırmamız gerekirse; Covid-19 nedeniyle yaşanılan salgını fırsata çeviren bir sağlık şirketi, sektöründe gerçekleştirdiği öncü adımlarla ve öncü fikirlerle şirketin büyümesine ve daha da gelişmesine neden olacaktır. Bu nedenle şirkete ait olan hisselerde de yükseliş gerçekleşecektir.

Yatırım yapılacak hisse senetleri nasıl seçilir?

Borsaya yeni başlıyorsanız uzmanların tavsiyelerinden yola çıkarsak birçok farklı alanlarda ve bilinmezliğini koruyan sektörlerden hisse senedi tercih etmenizi doğru bulmamaktayız. Öncelikle borsaya yeni yeni adım attığını düşünürsek, tanıdığınız ve bilinirliği yüksek olan şirket hisselerinden alım yapmanız sizler için daha faydalı olacaktır. Peki hisse senedi alırken nelere dikkat etmeliyiz, nasıl seçmeliyiz?

Bir hisse senedi seçerken uzun uzun anlattığımız faktörleri gözünüzün önüne getirerek kendiniz için en doğru yolu tasarlamalısınız. Seçeceğiniz hissenin bağlı olduğu şirketi, şirketin bağlı olduğu sektörü, şirket içindeki hareketlilikleri ve ülke şartlarını asla gözden kaçırmamalısınız. Birçok yatırımcının yaptığı en büyük hata olarak gösterilen verileri görmezden gelme durumu, toplum tarafından etkilenerek yapılan yatırımlar sonucunda gerçekleşmektedir. Sürü psikolojisiyle hareket ederek bilgisiz olduğunuz sektörlerden ya da şirketlerden hisse senedi almanız size şans eseri kazanç getirirken bir bakıma işin sonunda büyük kayıplara neden olacaktır. Bundan dolayı hisse senedi alımı için şu başlıklara dikkat etmeliyiz: Güvenilir ve Tanıdık Şirketler, Finansal Tablo Değerlendirmeleri, Teknik Analizler, Geçmiş Veriler.

Tane tane ne yapmamız gerektiğini anlatmamız gerekirse; aracı kurumlar vasıtasıyla derin bilgiler almak yararlı olacaktır, borsa açılır açılmaz hızlı bir hamle yapmak yerine düşünerek plan yapmak fayda sağlayacaktır, toplum baskısından ya da sürü psikolojisinden etkilenmemek size güven kazandıracaktır, tek dayanağınız elbette analistler olmamalı, geçmiş veriler kıyaslanarak gelecek adına somut planlar yapılmalı...

Hisse senetlerine yakından baktığımız bu yazımızın ardından gelecek yazımızda ise borsada analiz konusuna geçelim. Borsada analiz nedir? Teknik Analiz nasıl yapılır? Birçok sorunuzu bir nebze olsun biraz daha giderelim.

Borsada analiz nedir? Borsada analiz kazandırır mı?BB Akademi