Finansal risk nedir?

Dünya üzerinde herhangi bir piyasada yatırım yapmakta olan tüm yatırımcının kesinlikle bilmesi gereken olan beş en temel finansal risk çeşidi mevcuttur. Bunlar kredi riski, piyasa riski, likidite riski, faiz oranı riski ve operasyonel risk olarak sınıflandırılabilir. Bu risk çeşitleri, hisse senedi ve tahvil gibi başlıca yatırımlar, tüketici finansmanı ve global ticaret de dahil olmak üzere pek çok yönde etkiye sahiptir.

Riskler genel olarak mevcut ekonomik durumla bağlantılı olarak açığa çıkmaktadır. Örnek vermemiz gerekirse bir ekonomik durgunluğun ardından, piyasa riskleri ve kredi riskleri yüksek bir seviyede olacaktır. Mesela Merkez Bankası ekonomiyi durgunluktan kurtarmak için faiz oranları değiştirdiğinde, artık faiz riski de ortaya çıkacaktır. Yine piyasalarda geleceğe yönelik olumsuz algılar likidite arttıracak bir duruma örnek olarak verilebilir.

Finansal risk çeşitleri:

Kredi Riski:

Kredi riski ya da temerrüt riski, karşı tarafa karşı finansal yükümlülüklerin zamanında yerine getirilememesi durumunda, bir maddi zararın ortaya çıkması ihtimalidir. Örneğin bir yatırımın, en temel şirketteki finansal gücün düşmesi sebebiyle değer kaybetmesi olasılığı, kredi riski olarak adlandırılır. Menkul kıymet yatırımları ya da tüketici ve kurumsal krediler açısından yüksek kredi riski, geç ödemeler ya da toplam temerrüt potansiyelini telafi etmek için yüksek faiz oranlarına yol açmaktadır.

Piyasa Riski:

Olumsuz fiyat hareketlerinden kaynaklanan finansal yatırımlardaki zarar riski olarak özetlenebilir. Hisse senedi fiyatlarındaki veya emtia fiyatlarındaki ya da döviz dalgalanmalarındaki değişiklikler piyasa riskine örnek olarak gösterilebilecek durumların başında gelmektedir. Piyasa riskine sebep olan unsurlar arasında çoğunlukla ekonomik durgunluklar, siyasi kargaşalar, faiz oranlarında yapılmakta olan ani değişiklikler, doğal afetler ve terör saldırıları bulunmaktadır.

Likidite Riski:

Belirli bir zaman aralığında belirli büyüklükteki varlıkları, varlığın fiyatını olumsuz yönde etkilemeden satın alamama ya da satamama riski olarak özetleyebileceğimiz finansal risk çeşididir. Likiditesi yeterli düzeyde olmayan bir piyasada kısa bir süre içerisinde çok büyük bir ticaretin yapılması riski bir hayli fazla olabilmektedir. Likidite riski, menkul kıymetlerinizi hızlı bir biçimde satmanızı etkilerken alış ve satış fiyatını da etkileyebilir.

Faiz Oranı Riski:

Faiz oranı riski, sabit getirili menkul kıymetlerin beklenmeyen faiz oranı değişikliklerinin bir neticesi olarak zarar görmesi olasılığını ifade eder. Ekonomik koşullar; faiz oranı değişiklikleri, politik kargaşalar ve doğal afetler gibi pek çok durum faiz riskine neden olabilmektedir.

Operasyonel Risk:

Operasyonel risk, bir şirketin faaliyetlerini belirli bir alanda veya sektörde gerçekleştirmeye çalışmakta olduğu zaman karşılaştığı belirsizlik ve tehlikelerdir. Bir şirketin iç uygulamalarının, politikalarının ve sistemlerinin riski, piyasa şartları ya da işletme zorlukları sebebiyle oluşabilecek zararları engellemek için yetersizdir. Bu gibi eksiklikler genel olarak incelendiğinde, riskin doğru ölçülmemesi ya da raporlanmamasından kaynaklandığı açıkça görülmektedir.