Faiz nedir ve çeşitleri nelerdir?

Kısa bir anlamla faiz, borç olarak verilmiş olan bir maddi miktarın fiyatına verilen isimdir. Genel olarak ele alındığı zaman ise, herhangi bir miktar üzerinden borçlandırılma işlemi yapıldıktan sonra, bu borcun ödeme zamanı geldiğinde gerçekleştirmiş olan nemalandırma işlemi de olarak da adlandırılabilmektedir. Bu açıdan bakıldığı zaman diğer bir tabirle ödünç olarak verilmiş bir paranın, geriye ödenirken ödünç olarak alınmasının karşılığında kirasının da verilmesi biçiminde anlatılabilir. Faiz çok geniş ve ayrıntılı bir tanıma sahip olduğundan genel açıdan bu anlatımlarla anlamlandırmak almak mümkündür. Alınmış olan borcun miktarına ve borcun ödenme süresine bağlı olacak biçimde faiz miktarları değişkenlik gösterebilmektedir.

Faiz çeşitleri nelerdir?

Genel olarak borç ve alacak durumuna göre uygulamakta olan faiz, borcun yapısına, niteliğine ve vadesine bağlı olarak farklılaşma gösterebilmektedir. Buna bağlı şekilde faizin günümüzdeki bankacılık sistemlerinde uygulanmakta olan bir çok çeşidi bulunmaktadır. Faiz çeşitlerini sizler için sıralar isek;

Kredi faizleri:

Kredi faizi her ödeme döneminde kalan anaparaya tekrar faiz uygulanarak hesaplanır. Bunun için kalan anapara tutarı ile kredi faiz oranı çarpılır ve BSMV, KKDF gibi vergiler dahil edilir. Sonrasında ise her ay ödenecek kredi faizi ve vergiler aylık taksitten düşülerek kredi anapara ödemesi hesaplanır.

Mevduat faizleri:

Mevduat faizi kavramı, bireylerin birikimlerini muhafaza etmek için kullandıkları mevduat hesaplarında bulunmakta olan paraya göre bankalar tarafından bireylere verilmekte olan ve bireylerin ellerinde hazır bulunan para sayesinde kazanç sağlamasına olanak sağlayan faiz çeşididir.

Gösterge faizleri:

Gösterge faiz, vadesine iki yıl kalmış olan, üç veya altı ayda bir kupon ödemesi olan devlet tahvilleri arasında bulunan ve de en fazla işlem gören (veya son üç işlem günü içinde en çok işlem sayısına ulaşmış olan) devlet tahvillerinin faizlerine verilen isimdir.

Devlet faizleri (Politika faizi):

Merkez bankalarının resmi faiz oranları yoluyla para arzı ve kısa vadeli faiz oranları üzerinde kontrol hakkı ve müdahale etme yetkisi bulunmaktadır. Bu sebepten ötürü bu faiz çeşidine politika faiz oranı ya da devlet faizi denilmektedir. Merkez Bankasının kullandığı politika faiz oranı, bir hafta vadeli repo işlemlerinde uygulanan faiz oranı olarak tanımlanabilir.

Negatif faiz:

Merkez bankaları tarafından özel bankalara uygulanmakta olan faize negatif faiz denir. Bir başka anlamıyla uygulanmış olan bu faizlerin negatif oranda indirilmesi anlamına da taşımaktadır. Bu doğrultuda bankalar Merkez Bankasına yatırmış oldukları para miktarı üzerinden faiz almazlar. Bunun aksine faiz ödemesi gerçekleştirirler.

Bileşik faiz:

Belirli bir zaman aralığında elde edilmiş olan anapara ve faiz ile birlikte bir sonraki ödeme döneminde hesaba katılmakta olan anapara ve faizin yeni tutar üzerinden hesaplamasına verilmekte olan isimdir.