Döviz nedir?
Döviz hepimizin bildiği bir kavram olsa da tam olarak ne olduğu konusunda akıllarımıza gelen tanımı biraz karışıktır. Gelin dövizin tam olarak ne olduğuna yakından bakalım.
Özellikle ithalat için döviz en önemli hususlardan birisidir. Örneğin Türkiye'de bir firmanın Yurtdışından ithal ürün alabilmesi için, Euro ya da dolara ihtiyaç duyar. Tabii yalnızca bu para birimleri değil dünyanın farklı ülkelerinden değişik para birimleri de gerekir. O yüzden Türk Lirası vermek sureti ile yabancı para birimi olarak ithalat sağlar. Bu doğrultuda dış ekonomik ilişkiler bazında gerçekleşen parça değişimi döviz olarak bilinmektedir. Kısaca döviz yabancı para birimleri üzerinden yapılan çevrim biçiminde de ifade edilebilir. Böylece hem borsa üzerinden sürekli global çapta yatırım gerçekleştirilir hem de farklı ithal ürünler ülkeye giriş yapar.
Genel olarak döviz sabit kur rejimi üzerinden merkez bankaları ile birlikte devlet bünyesinde belirlenmektedir. Bu doğrultuda yasal olarak kontrol eden otoriteler tarafından belli bir sabit değer ortaya çıkarılır. Belirlenmiş olan sabit değerin değişmesi yine merkez bankası ya da devlete bağlı şekilde bu otoriteler üzerinden gerçekleşir. Bu da ekonomik açıdan yaşanan gelişmeler kapsamında belirlenmektedir. Böylece ülke çapında bazı para birimleri değer kaybederken bazıları da otomatik şekilde değer kazanır.
Amaca bağlı şekilde para politikaları kapsamında global ekonomide 4 çeşit döviz kuru bulunmaktadır.
- Nominal kur
- Reel kur
- Çapraz kur
- Efektif kur
Bu kurlar hem para hem de enflasyon ile birlikte ülke ekonomilerine bağlı şekilde ele alınır ve değerlendirilir. Böylece ülkelerin merkez bankaları ile birlikte devlet kapsamında, döviz kurları hesaplanır ve belirlenir. Bu doğrultuda özel döviz kuru hesaplama aracı kullanılır. Bu sayede işlem gören tüm para birimleri açısından, güncel alış ve satış kuru ortaya çıkarılmaktadır. Özellikle söz konusu döviz alım satımı ile birlikte borsa olduğu zaman, dövizin işlenmesi ve hesaplanması çok büyük bir öneme sahiptir. Ayrıca bu durum gelecek üzerine öngörüleri de ortaya çıkartır.