Demokrasinin ekonomik büyümeye etkisi

Demokrasi ve ekonomik gelişme arasında “demokrasi ekonomik gelişmeye yol açar” şeklinde net bir ilişkinin bulunabilmesinin güçlüğüne rağmen, demokrasi ve gelişme arasında bir birlikteliğin olduğunu kabullenmek için oldukça fazla gösterge bulunmaktadır.

Günümüz dünyasına bakıldığında, dünyanın en zengin ülkelerinin dünyanın en demokratik ülkeleri olduğu aşikardır. UNDP'nin araştırmasına göre yüksek beşeri gelişme düzeyine sahip 48 ülkenin 42’si demokrasiyle yönetilmektedir. Tabii ki, bu tür bir kabul, günümüzün zengin ülkelerinin ekonomik gelişmesi sayesinde ellerinde bulundurdukları teknolojik üstünlük, fiziki ve beşeri sermaye birikimi gibi birçok faktörün önemli katkıları olduğunun reddi anlamına gelmemektedir.

Öte yandan, demokrasi ve büyümü birbirini tamamlayan ve pekiştiren kavram çiftleridir. Söz konusu kavramlar arasındaki bağlantının güçlü ve kuvvetli olduğu görülmektedir. Bu bağlantı bireylerin ve toplumların özlemlerinden kaynaklanır. Çünkü müreffeh toplum, ekonomik özlemlerin yanı sıra demokratik özlemlerin de gerçekleştirilebildiği bir toplumdur. Tarih demokratikleşme ve gelişmenin birbirinden ayrıştırıldığı durumlarda büyük olumsuzlukların yaşandığını göstermektedir. Aksine, demokratikleşme ve gelişmenin birleştirilmesi her ikisinin sağlam biçimde kökleşmesine yardımcı olmaktadır. Politik demokrasinin sağlamlaştırılması için, ekonomik gelişmeyi özendirecek ekonomik ve sosyal tedbirlere gereksinim vardır. Benzer biçimde herhangi bir ekonomik büyüme stratejisinin başarılı biçimde uygulanabilmesi için demokratik katılımla onaylanması gerekmektedir.

Demokratik kurumların ülkelerin ekonomik gelişmelerini değişik kanallarla olumlu yönde etkileyeceğini gösteren birçok çalışma vardır. Bu çalışmaların temel bulgularına göre demokrasiler, kısa dönemde istikrarlı büyüme, yatırım ve tüketim olanağı sağlamaları ve yaşam açısından daha az riskli olmaları nedeniyle ekonomik gelişmeyi olumlu biçimde etkilemektedir. Ayrıca, ekonomik krizlere karşı daha dayanaklı ve sağlıklı kurumlara sahip olmaları, bu tür krizlerin bu tür rejimlerde daha az zararla ve daha kolay atlatılıyor olmaları ve hukuk devleti olma olasılıklarının daha yüksek olması nedenleriyle de demokrasiler ekonomik gelişmeyi olumlu olarak etkilemektedir. Bu çalışmalarda özellikle demokrasilerin özel mülkiyet haklarını korumaya ilişkin etkinlikleri üzerinde durulmaktadır.

Birçok sosyal bilimci ve ekonomiste göre, liberal demokrasi ekonomik kalkınma için en temel kurum olarak görülmektedir. İfade özgürlüğü, çok partili seçimlerin varlığı,  insan haklarının korunması konusundaki özen ve erkler ayrımının varlığı gibi liberal değerlerin ekonomik gelişmenin yer alacağı kurumsal süreci oluşturduğunu söylemek doğru olacaktır. Bu bakışa göre, demokrasi, ekonomik yetki devrini kolaylaştırır, istikrarlı bir yatırım ortamı sağlar ve ulusal enerjilerin ve kaynakların ekonomik kalkınma paralelindeki gelişmeleri hızlandırmaktadır.