Borsada yapılan en önemli hatalar
Borsada yapılan önemli hataları ve dikkat edilmesi gereken hususları derledik.
Borsaya yeni giriş yapan yatırımcılar çoğunlukla benzer hataları yaparlar. Yatırımcıların bu hataları genellikle ciddi para kayıplarına veya borsadan vazgeçmelerine yol açabiliyor. Devamlı yapılan bu hataları yinelemeyen ve doğru strateji belirleyen yatırımcılarsa borsadan kazanç sağlayabiliyor. İşte yeni yatırımcıların yatıkları hataların birkaçı:
İlgi alanınıza girmeyen sektörlere yatırım yapmak
İlgi duymadığınız alanlarda bilgi sahibi olmanız ve ardından başarı elde etmeniz düşük ihtimaldir. Warren Buffet gibi dünyanın en başarılı yatırımcıları arasına girmiş bir yatırımcının yaptığı en önemli uyarı şöyle: Anlamadığınız sektörlere yatırım yapmayın.
Ne iş yaptığı hakkında fazla fikrinizin olmadığı şirketlerin hisselerini satın almak çok doğru olmayacaktır. Bu hatadan kaçınmanın en iyi yolu, yatırım fonlarına yönelmektir diyebiliriz. Bu çerçevede çeşitlendirilmiş bir borsa yatırım fonu portföyü oluşturabilirsiniz. Bireysel hisse senetlerine yatırım yapmak istediğiniz takdirde, bu hisselerin ait olduğu şirketi iyice tanıdığınızdan emin olup ardından yatırım yapmanız çok daha doğru olacaktır.
Bir şirkete takılıp kalmak
Bir şirketin hisselerini uzun süre elinizde tuttuğunuzda ve özellikle bu şirket bir dönem iyi iş çıkarmışsa kendinizi o şirkete bağlı gibi hissedebilirsiniz. Bu noktada para kazanmak için borsada olduğunuzu ve bu amaçla bu şirketin hisselerini satın aldığınızı unutmayın. Bu hisseleri satın almanızdaki nedenler kurgusu değişirse de satış yapmaktan çekinmemelisiniz.
Sabırsızlık
Yavaş, istikrarlı ve disiplinli bir yaklaşım, son dakikada sergilenen hercai çabalara her zaman üstün gelir, unutmayın. Elinizdeki her bir hisse senedinin hangi oranda büyüyeceği konusunda ve bu büyümenin süresine ilişkin beklentilerinizde gerçekçi olun ve sabredin.
Jeff Bezos, Warren Buffet ile tanıştığı zaman ona şöyle bir soru yöneltmiş: Senin yatırım stratejin bu kadar basitken insanlar neden bunu uygulamıyor?
Buffet, ''Çünkü kimse uzun yoldan zengin olmak istemiyor. Herkes kısa yoldan zengin olmanın peşinde.'' cevabını vermiş.
Günlük al-sat yapmak
Alış ve satış pozisyonu arasında sürekli gidip gelmek deyim yerindeyse tam bir getiri katilidir. Yaptığınız işlemler için düşük komisyon oranlarından yararlanan kurumsal bir yatırımcı değilseniz, işlem masrafları deyim yerindeyse canınıza okur.
Uzun vadeli işlemlerin kendisine has getirilerinden faydalanmamak ise fırsat maliyeti olarak hanenize yazılır.
Piyasa fiyat hareketlerini tahmin etmeye çalışmak
Günlük alım-satım yapmak gibi fiyat hareketlerini tahmin etmek için hisseleri alıp satmak da kazancınızın önüne set çekecek bir diğer hatadır. Çünkü piyasanın nasıl fiyatlanacağını başarılı bir şekilde tahmin etmek uzmanlar için bile epey zordur. Hayatını borsada işlem yaparak kazanan kurumsal yatırımcılar bile bu işin zorluğunun farkındalardır ve stratejilerini fiyat tahmini üzerine kurmazlar.
Portföyünüzdeki hisse senedi, tahvil ve diğer varlık sınıflarının karışımının nasıl yapıldığını ve toplam sermayenizin ne kadarının yatırıldığını ortaya koyar. Almaya hazır olduğunuz riske paralel olarak doğru dengeye sahip olmak kazancınızı yüzde 90'a yakın oranda etkiler. Piyasanın nasıl fiyatlanacağını tahmin etmeye çalışmak ve al-sat yapmak görüldüğü üzere başarılı olsanız dahi diğer faktörlerle beraber yüzde 6 etkiye sahiptir.
Satış için hissenin tekrar aynı değere gelmesini beklemek
Değer kaybeden hissenizi satmak için yükselip aynı değere gelmesini beklemek potansiyel getirinizi yok eden bir başka hatadır. Davranış bilimi ile bu ticari davranış incelendiğinde, buna 'bilişsel hata' adı verilmektedir. Zarar ettiğini fark etmemekle yatırımcılar aslında iki şekilde kaybetmektedir. Bunların ilki, düşmekte olan bir hisseyi satmaktan imtina ederek hissenin değer kaybetmeye devam etmesine kayıtsız kalırlar. İkincisi de hisseyi satın alıp yükselecek bir hisse satın alma seçeneğini uygulamayarak potansiyel bir kazançtan da mahrum olurlar. Bu sebeple daha önceden belirlemiş olduğunuz oranlarda kayıp yaşatan bir hisseyi tereddüt etmeden satarak kazanç sağlayacağını düşündüğünüz başka hisse senetlerine yönelmelisiniz.
Tekdüze bir yaklaşım benimsemek
Tekdüze yaklaşım çok risklidir. Çeşitlendirme ilkesine daima bağlı kalmak gerekir. Yani portföyünüzü oluştururken, içine hem şemsiye alanında hem de güneş gözlüğü alanında faaliyet gösteren şirketlerin hisselerini de eklemelisiniz. Bu sayede hem yağmurlu günlerde hem de güneşli günlerde zarara uğramazsınız. portföyünüzü diğer ana sektörlere ait hisselerle sürekli çeşitlendirin.
Duygusal davranmak
Borsada elde ettiğiniz kazancın önündeki en büyük engel duygularınızdır. Borsadaki temel önermelerden biri şudur: Borsayı korku ve açgözlülük yönetir. Açgözlülüğünüzün veya korkunuzun size galip gelmesine asla izin vermeyin. Borsada büyük resmi görmeye çalışmak çok önemlidir.
Borsada yukarı ve aşağı dalgalanmalar görülebilir, fakat daha uzun vadede özellikle büyük şirketlerin hisselerinin çoğunlukla ortalama yüzde 10 düzeyinde değer kazandığı görülebilir. Sakin olmak ve uzun vadede portföyünüzün bu ortalama doğrultusunda bir getiri sağlayacağını unutmamak gerekir. Soğukkanlılığınız sayesinde diğer yatırımcıların duygusallıkları size kazanç olarak bile geri dönebilir.