Bir Borsa Spekülatörünün Anıları: Jesse Livermore
14 yaşında borsaya giren ve yatırım yapmaya başlayan borsa yatırımcısı Jesse Livermore, iki kez battıktan sonra nasıl bir yol izledi? Borsada başarılı olmanın temel taşları neler? Bu yazımızda 'Bir Spekülatörün Anıları' kitabını ve Jesse Livermore'u inceledik.
14 yaşında borsaya giren ve yatırım yapmaya başlayan bir yatırımcı... Jesse Livermore. İki kez battıktan sonra nasıl bir yol izledi? Ona göre borsada başarılı olmanın temel taşları neler? Bu yazımızda 'Bir Spekülatörün Anıları' kitabını, bu kitaba konu olan ünlü borsa yatırımcısı Jesse Livermore'u ve yatırım kurallarını ele aldık.
Jesse Lauriston Livermore'un hayatının kendi ağzından anlatıldığı bir kitap olan 'Bir Borsa Spekülatörünün Anıları' Edvin Lefevre tarafından kaleme alındı. İlk olarak Livermore'un hayatından kısaca söz edelim.
Jesse Livermore hayatı
14 yaşında ek gelir elde etme amacıyla borsa yatırımlarına başlayan Livermore, ömrü boyunca geçimini borsadan sağlamış bir yatırımcı.
15 yaşına geldiğinde 1000 dolarlık serveti olan Livermore, bundan sonra tamamıyla borsaya yönelmeye karar veriyor. Parasını günden güne artıran yatırımcı, 20 yaşına geldiğinde 10 bin dolar birikime sahip oluyor.
İki kere battıktan sonra aklı başına gelen Livermore'un hayal kırıklıkları kurallarını yazmasında etkili olmuş diyebiliriz.
İki kez dibi gören Livermore, artık asla tüm servetini borsaya yatırmıyor. İkinci kez battıktan sonra kendine bir daha fakir olmayacağına yönelik söz veriyor. Broker hesabı dışında bir yerde; kendine, eşine ve çocuklarına gelir getiren bir temettü hisseleri portföyü hazırlıyor.
Bir Borsa Spekülatörünün Anıları ne anlatır? Kitap hakkında kısa ve genel bilgiler
ABD'li gazeteci Edvin Lefevre, 1932 yılında Jesse Livermore ile olan söyleşilerini derleyerek kitabı kaleme almıştır.
Ülkemizde kitabın çevirmenliğini Şehnaz Tahir üstlenmiştir. Toplam 293 sayfadan oluşan kitap Scala Yayıncılık tarafından basılmıştır.
Laryy Livingston'ın (Jesse Livermore) borsaya ilk giriş yaptığı zamandan dünyanın en ünlü borsa spekülatörü oluncaya kadarki süreçte yaşadıkları, kazandıkları ve kaybettikleriyle beraber hayatına giren insanlar kitapta ele alınmıştır.
Kitapta ayrıca borsanın nasıl takip edilmesi gerektiği, hisse senetlerinin ne zaman alınıp satılması gerektiği ve manipülasyon olduğunda bunun nasıl anlaşılacağı ile ilgili dersler de yer almaktadır.
Kitapta yer alan ve bir borsa yatırımcısının asla unutmaması gereken bazı Livermore sözlerine bakalım:
''En yanlış şeyi yaptım. Pamuk zarar ediyordu, ben satmadım. Buğday kâr getiriyordu ve onu sattım.''
''Hiç kimse borsada her gün durmadan hisse alıp satacak şansa ve bilgiye sahip olamaz.''
''Borsanın tam olarak ne getireceğini hiç kimse bilemez, her zaman bir kaza payı bırakmak gerekir. Spekülasyon yaparken hiçbir şeyden tam olarak emin olamazsınız.''
''Bir düşünün: Borsada kaç tane aracı kurum ve hayatını borsadan kazanmayı bekleyen, umut eden kaç insan vardır? Bu umut, Wall Street'in en önemli geçin kaynaklarından birisidir. Hayatlarını borsadan kazanmaya kararlı olan insanların birçoğu, yavaş yavaş ellerindekini de tüketirler.''
''Benim için para kaybetmek önemli değildir. Zarar etmek de beni üzmez. Bir gecede unuturum. Ama o haksız çıkmak var ya, insanı yiyip bitiren şey işte odur.''
''İnsan isabetli tahminlerde bulunabilir fakat beklediği şeyin gerçekleşmesi düşündüğünden daha uzun sürerse kendinden şüphelenip sabırsız davranmaya başlayabilir. İşte bu nedenle Wall Street'te acemi sayılmayacak birçok insan para kaybeder. Onlara para kaybettiren şey borsa değil, kendileridir. Akıllı olmalarına rağmen pek sabırlı değildirler.''
''Borsada genel bir yükselişin hakim olduğu zamanlarda, özellikle de canlanma dönemlerinde, halk öncelikle kâr eder. Sonrasında elindeki hisseleri zamanında satmasını bilmediğinden zarara uğrar. Hisselerini satmalarına engel olan şey genelde yetkililer tarafından yapılan açıklamalardır. Oysa ki isimsiz yetkililerin yaptığı açıklamalar, insana zarardan başka bir şey vermez.''
Livermore'un bu sözlerinden yola çıkarak, bir hisse senedinde alım-satım işlemi yapmak için kademeli artış ya da düşüşlerin beklenmesi gerektiği sonucunu çıkarabiliriz. Ayrıca bir hisse senedi en düşük fiyatındayken değil, birkaç puan arttıktan sonra alınmalı.
Öte yandan, bir hissenin en yüksek fiyatından değil de birkaç puan düşüş gösterdikten sonra açığa satışının yapılması Livermore'un en önemli kurallarından biri.
Livermore, borsada hiçbir zaman emin adımlar atılamayacağından yana.
Kitaptan elde ettiğimiz bazı çıkarımları en sade haliyle şu şekilde sıralayabiliriz:
- Bir hisse senedinde meydana gelen hareketin kesinlikle bir sebebi vardır ve bu araştırılmalıdır.
- Bir hisse en yüksek fiyatı gördüğünde değil, birkaç puan düştükten sonra satılmalıdır.
- Bir hisse senedinde alım-satım işlemleri için kademeli artış ve düşüşler beklenmeli.
- Bir hisse senedinden önce borsa takip edilmeli. Borsada artış trendi hakimse hisse satmak, düşüş trendi hakimse hisse almak mantıklıdır.
- Hisse senetlerinin teknik analizleri çerçevesinden destek ve direnç seviyeleri dikkate alınmalıdır.
- Bir hisse senedini artış oranlarına göre kademeli olarak satın almak büyük kayıpların önüne geçecektir.
- Eğer bir hisse senedi yazılı ve görsel basında tanıtılıyorsa, o hissenin manipülasyon riski yüksektir. Bir yatırımcının yüksek alım yapmasının ardından hisse fiyatı yükselecektir. Bu noktada yükselişten önce alınan hisselerin kademeli şekilde satılması ve fiyatın eski haline dönmesi doğru bir adım olacaktır.