Varlık dağıtımı ve çeşitlendirmesi nedir?

Varlık dağıtımı ve çeşitlendirmesi nedir?

Varlık dağıtımı ve çeşitlendirmesi genelde birbirinin yerine kullanılacak olan terimlerdir. Fakat esasında risk yönetiminin birbirinden biraz farklı yönlerini temsil ederler.

Varlık dağıtımı, bir yatırım portföyü içinde sermayenin varlık sınıfları arasında nasıl dağıtılması gerektiğini gösteren bir para yönetimi stratejisidir. Diğer yandan çeşitlendirme ise sermayenin bu varlık sınıflarına dağıtımını ifade edebilir.

Bu stratejilerin belli başlı amacı potansiyel riskleri en aza indirirken beklenen getiriyi en üst düzeye çıkarmaktır. Genellikle bunun için yatırımcının yatırım ufkunu, risk toleransını ve bazen de daha geniş ayrıntılı ekonomik şartları dikkate almak gerekir.
En basit hali ile varlık dağıtımı ve çeşitlendirme stratejilerinin altındaki ana fikir tüm yumurtaları aynı sepete koymamak olarak özetlenebilir. Dengeli bir portföy oluşturmak için en etkin yol varlık sınıflarını ve korelasyon göstermeyen varlıkları birleştirmektir.

Bu iki stratejiyi beraber kullanıldığında kuvvetli kılan ise riskin sadece farklı varlık sınıflarında değil hemde bu varlık sınıflarının içinde de dağıtılmış olmasıdır.

Bazı finans uzmanları varlık dağıtımı stratejisini belirlemenin yapılan yatırım seçimlerinin kendinden bile daha önemli olduğuna inanır.

Modern Portföy Teorisi

Modern Portföy Teorisi (MPT) bu prensipleri matematiksel bir model aracılığı ile özetleyen genel bir çerçevedir. Harry Markowitz tarafından 1952'de yayımlanan bir makale ile ortaya atılmıştır. Markowitz daha sonra bu çalışmasıyla Ekonomi alanında Nobel Ödülü kazanmıştır.

Başlıca varlık kategorileri farklı hareket etme eğilimindedir. Belirli bir varlık sınıfının iyi performans göstermesine sebep olan piyasa şartları bir diğer varlık sınıfının düşük performans göstermesine neden olabilir. Temel varsayım eğer bir varlık sınıfı düşük performans gösteriyorsa kayıpların iyi performans gösteren ayrı bir varlık sınıfı tarafından dengelenebileceğidir.
MPT, korelasyon göstermeyen varlık sınıflarından varlıkların bir araya getirilmesiyle portföyün oynaklığının (volatility) azaltılabileceğini varsayar. Bu hemde risk ayarlı performansı da yükseltmelidir yani eşit düzeyde riske sahip bir portföyün getirisi çok daha iyi olacaktır. Bununla beraber iki portföyün eşit getiri sunması durumunda rasyonel bir yatırımcının daha az riskli portföyü seçeceğini de varsayar.
Kısacası MPT, korelasyon göstermeyen varlıkların bir portföyde birleştirilmesinin en verimli sonucu verdiğini belirtir.

Varlık sınıfı ve dağıtım stratejisi türleri

Tipik bir varlık dağıtımı çerçevesinde varlık sınıfları şu biçimde kategorilendirilebilir:

Geleneksel varlıklar — hisse senetleri, bonolar ve nakit para.
Alternatif varlıklar — emlak, emtia, türevler, sigorta ürünleri, özel sermaye ve elbette ki kripto varlıklar.
Genel anlamda, belli başlı iki tür varlık dağıtımı stratejisi bulunmaktadır ve bunların ikisi de MPT'de belirtilen varsayımları kullanır: Stratejik Varlık Dağıtımı ve Taktik Varlık Dağıtımı.

Stratejik Varlık Dağıtımı daha çok pasif yatırım tarzına uygun olan alışılmış bir yaklaşım olarak nitelendirilir. Bu stratejiyi kullanan portföyler sadece arzu edilen dağıtımların yatırımcının zaman ufkundaki veya risk profilindeki değişikliklere bağlı şekilde farklılaşması durumunda tekrar dengeleme yapma eğilimindedir.

Taktik Varlık Dağıtımı daha aktif yatırım stilleri için daha uygundur. Yatırımcıların portföylerini piyasada başarı gösteren varlıklara odaklamasına imkan tanır. Bu strateji, piyasada çok daha iyi performans gösteren bir sektörün uzun bir süre boyunca çok daha iyi performans göstermeye devam edebileceğini varsayar. Aynı zamanda MPT'de belirtilen prensiplere dayandığı için bir dereceye kadar çeşitlendirmeye de izin verir.

Çeşitlendirmenin yararlı etkiler yaratması için varlıkların hiç korelasyon göstermemesi veya ters korelasyon göstermesi gerekmediğini de belirtmek önemlidir. Varlıkların birbirleriyle tam korelasyon içinde olmaması yeterlidir.