Tapering nedir?
Özellikle ekonomik krizden çıkmakta olan ülkelerin ekonomilerini ve merkez bankası politikalarını yakından ilgilendirmekte olan ''tapering'' kavramına gelin hep beraber göz atalım.
Tapering, kavramının sözlük anlamına baktığımızda kademeli olarak bir azalma anlamına geldiğini görürüz. Ekonomi ve finansta sözlüklerimize bakmamız gerekirse, merkez bankalarının yapmakta oldukları varlık alımlarını kademeli olarak azaltması kavramı aklımıza gelmelidir. Ancak tapering denildiğinde çoğu kişinin aklına merkez bankasının gittiği bilanço düşürme politikası gelmektedir ancak tapering bu anlama gelmemektedir. Tapering denince aklımıza gelmesi gereken şey bilanço genişlemesinin azalarak devam etmesi durumudur.
Neden tapering yapılır?
Tapering işlemi ile amaçlanmakta olan durum olağandışı para basılan dönemlerin ardından ardından henüz yeni balonlar oluşmadan ekonomilerin normal seyrine ve düzenine döndürmektir. Tapering yapılarken ayrıca krizde sağlanan fazladan likiditenin yavaş bir süreçle piyasaları da zor durumlara sokmaksınız geri çekilmesi hedeflenmektedir. İlk seviye olarak ekonomilerin beklenen seviyelere ulaşma yolunda yol kat etmeleri göstermeleri beklenir. Bu bekleme sürecinde hem büyüme hızının hem de istihdam oranlarının krizden önceki dönemlerdeki seviyelere gelmesi beklenmektedir. Bir başka faktör ise piyasalara sağlanan likidite sebebiyle enflasyon oranlarının yükselerek, rahatsızlık verici bir görünüme sahip bir hale gelmesidir.
Taper Tantrum kavramı:
Tapering konusuna değinirken bahsini geçirmemiz gereken bir başka ekonomi kavramı iste taper tantrum kavramıdır. Tapering uygulaması, süreci uygulamakta olan merkez bankasının gevşetilmiş para politikasının artık piyasaları sıkmaya başladığının ve piyasada dengesizliklerin başladığının göstergesidir. Muhtemel olarak tapering uygulamasının ardından bir süre geçtikten sonra faiz arttırma durumu da baş gösterecektir. Bu durum tüm küresel piyasalar için rahatsızlık verici olarak nitelendirilebilir. Çok yakında başlamasa bile hem varlık alımlarının azalacak hem de faizlerin yükselecek olmasının konuşulması özellikle bizim gibi kırılgan ekonomileri sarsacak şekilde bir dengesizlik yaratır. Bu duruma taper tantrum ya da Türkçe tabiri ile taper asabiyeti ismi verilmektedir. Bu asabi ortamda küresel borçlanma faizleri artarken, bizim gibi gelişmekte olan ülke paraları değer kaybeder.