Regülasyon nedir?
Regülasyon kavramı çoğunlukla global finans krizleri ile beraber karşımıza çıkmaktadır. Ancak günümüzde özellikle kripto para birimlerinin yaygınlaşması bu kavramı yeniden gündemimize sokmuştur.
Regülasyon, aracı kurumlar, bankalar, sigorta firmaları, kredi birlikleri ve varlık yöneticileri gibi finans sektörü çatısı altında faaliyet gösteren şirketlerin uyması gerekli olan kural ve yasaları ifade etmektedir.
Bunun beraberinde, regülasyon, kurallara uyum sağlamaktan biraz daha fazlasıdır. Çünkü bu kurallara uyum sağlanıp sağlanmadığı devamlı olarak gözetim altında tutulmakta ve kontrol edilmektedir ve şirketlerin bu yasal şartlara uygun bir biçimde hareket etmelerini gerektirmektedir.
Regülasyonlar, finansal sistemin bütünlüğünü ve istikrarını korumayı, yeterli tüketici korumasını sağlamayı, finansal suçları en aza indirmeyi ve piyasa güvenini korumayı amaçlamak için gerçekleştirilmektedir.
Regülasyonlar genelde ülkelerin merkez bankaları ya da ilgili üst düzey kuruluşları tarafından yapılmaktadır. Örneğin, Avrupa Ülkeleri’ndeki finansal kuruluşlar içerisinde yer alan bankalar için gerçekleştirmiş olan regülasyonlar Avrupa Merkez Bankası (ECB) ile beraber ülkelerin yerel merkez bankaları tarafından denetlenmektedir.
Hemen çoğumuz bir biçimde finansal sisteme bağlıyız. Mesela, tasarruflarını bir banka hesabında tutmayı tercih eden tasarruf sahipleri, ihtiyaç duyduklarında tasarruflarını geri alabileceklerini bilerek bankalara güvenmektedir. Yine iş yerleri, büyümeleri ve işlerini geliştirebilmeleri için gerekli duydukları kredileri bankalardan edinebileceklerini bilmektedir.
Diğer yandan benzer şekilde sigorta firmalarını de ele alabiliriz. Sigorta şirketleri söz konusu olduğunda, poliçe sahipleri de herhangi bir olumsuz durumla karşı karşıya kaldıklarında tazminat alabilme haklarına güvenmektedir.
Regüle edilmemiş finansal kuruluşlar, finans sisteminin istikrarını bozma, tüketicilere zarar verme ve ekonominin geleceğini tehdit etme potansiyeline sahiptir. İşte tam da bu sebepten dolayı sağlam regülasyonların yapılması bir hayli önemlidir.
Regülasyonlar, işlerin ters gitmesini engellemek için bir dizi kurallar getirmekte ve bu kurallara uyulmasını gerektirmektedir. Böylece regülasyonlar sayesinde hem bir bütün olarak finansal sistemi korumak hem de tüketicileri koruyabilmek mümkün olabilmektedir.
Regülasyonlar finans sisteminin istikrarını bozma potansiyeline sahip pek çok durumda karşımıza çıkabilmektedir. Günümüze en yakın olması açısından kripto para birimleri sektörünü bu duruma örneğin gösterebiliriz. Öyle ki bazı ülkeler bu yeni piyasaya ilişkin regülasyonlarını tamamlarken bazıları da bu yönde çalışmalar yapmayı sürdürmeye devam etmektedir.
Öte taraftan regülasyon, 2007 ve 2010 seneleri arasında gerçekleşen finansal krizden bu yana da haberlerde büyük ölçekte yer aldı. Pek çok profesyonel, on sene önce finansal sistemin nerdeyse batmasına katkı sağlayan faktörün yetersiz regülasyonlardan kaynaklandığını iddia etmiştir.