Likidite tuzağı nedir?
Çoğunlukla durgun olarak nitelendirebileceğimiz ekonomilerde görülmekte olan likidite tuzağı kavramına gelin yakından hep birlikte bakalım.
Kısaca özetlememiz gerekirse likidite tuzağı durumu faizler belli bir seviyeye indikten sonra para arzı ne kadar artarsa artsın faizlerin düşmediği uç nokta olarak tanımlanabilir.
Likidite tuzağı ilk olarak John Maynard Keynes tarafından ortaya atılmış olan bir ekonomi teorisidir. Keynes, para talebini etkilemekte olan faktörleri elde para tutma arzusu olarak betimleyebileceğimiz likidite tercihi teorisiyle açıklamaktadır. Keynes'in ortaya atmış olduğu iktisadi görüş uyarınca para talebini etkileyen 3 faktör bulunmaktadır. Bunlar;
- İşlem
- İhtiyat
- Spekülasyon
Bunların arasında bulunmakta olan spekülasyon kavramı esasen paranın arz talep dengesini en çok etkileyen faktördür.
Keynes'in iktisadi görüşüne göre para bir değer biriktirme aracı olarak tanımlanmaktadır, spekülasyon güdüsü ise ilerleyen zamanlarda nakit yanı likit durumda bulunmakta olan maddi değerlerin artacağı düşüncesi olarak öne çıkmaktadır.
Tahvil fiyatları bu tarz dönemlerde durumda gelebileceği en yüksek seviyede olduğu için bireyler tahvil almak istemez. Merkez bankasının çıkardığı parayı ellerinde tutarak tahvili düşük fiyattan almak isterler. Piyasa çıkan para sünger gibi emilir. Bu durumda Tahvil talebi artmadığı için tahvil fiyatları artmaz. Tahvil fiyatları artmadığı için faiz oranları düşmez. Sonuç olarak yatırımlar ve gelir artmaz. Para arzı artışları karşısında ekonomik birimlerin daha fazla tahvil almadığı spekülatif amaçlı para talebinin faize sonsuz duyarlı olduğu ve LM eğrisinin yatay eksene paralel olduğu durumdur. Bu kavrama aynı zamanda Keynesyen uç durum olarak da açıklanmaktadır. Likidite tuzağı özellikleri şu şekildedir; Faizler beklenilen en alt seviyeye indikten sonra para arzı ne kadar artırılırsa artırılsın faizler artık düşmez. Para talebi sonsuz LM Eğrisi yatay eksene paraleldir. Tahvil fiyatları en yüksek seviyededir. Para politikası ise bu durumda etkisizdir.