Kripto paranızı nasıl güvende tutabilirsiniz?

Özel anahtar nedir?

Özel anahtar aynı gerçek bir anahtar gibi harcayabilmeniz için kripto paralarınızın kilidini açar. Çok çok büyük bir sayıdan oluşur. Bu sayı o kadar büyüktür ki herhangi biri tarafından tahmin edilmesi olanaksızdır. Bir bozuk parayı 256 kere havaya atıp tura için "1" ve yazı için "0" yazarsanız bir özel anahtar yaratmış olursunuz. Aşağıda bizim oluşturmuş olduğumuz bir özel anahtarı görebilirsiniz. Daha kompakt bir biçimde gösterilebilmesi için on altı hanelik bir sistemle (0-9 arası rakamları ve a-f arası harfleri kullanarak) kodlanmıştır:
(ÖRNEK ANAHTAR)
8b9929a7636a0bff73f2a19b1196327d2b3F151656ab2f515a4e1849f8a8f9ba

Bu sayıyı Google'da aratırsanız, sayının sadece bu makalede yer aldığını görürsünüz. Bu durum size sayının gerçekten ne kadar rastgele olduğu konusunda fikir verebilir  bu sayının daha öncesinden diğer bir kişi tarafından görülmüş olması ihtimali astronomik derecede düşüktür.

Yine de bu örnek, olasılığın düşüklüğünü yeterince iyi şekilde göstermeyebilir. Olası özel anahtarların sayısı bilinen evrendeki atomların sayısına yakındır. Yani özetle, özel anahtarlar, Bitcoin ve Ethereum gibi kripto paralar için hayati güvenlik prensipleridir. Coinleriniz akıl almayacak kadar çok büyük bir aralıkta gizlendiği için güvendedir.
Daha önce fon transferi aldıysanız, yine rastgele görünen bir sayı dizisi olan açık adreslere aşinasınızdır. Bu sayılar, özel anahtarınız üzerinden kriptografik bir sihirle bir açık anahtarın yaratılması ve daha sonra bu açık anahtarın hash edilerek açık adresin elde edilmesiyle oluşturulur.

Makalemizde bu işlemin ayrıntılarına girmeyeceğiz. Tek bilmeniz gerekli olan, özel anahtardan açık adresin yaratılması kolayken bunun tersinin yapılmasının günümüz için olanaksız olduğudur. Açık adresinizi bloglarda, sosyal ağlarda vs. Listeleyelebilmenizin nedeni budur. Karşılık gelen özel anahtar olmadan hiç kimse açık adrese gönderilen fonları harcayamaz.

Özel anahtarınızı kaybederseniz fonlarınıza erişiminizi de kaybedersiniz. Eğer birisi anahtarınızı öğrenirse, fonlarınızı da harcayabilir. Sonuç olarak, özel anahtarınızı herkesten gizli tutmanız çok ama son derece önemlidir.

Kurtarma cümleleri

Günümüzde cüzdanların nadiren tek bir özel anahtara sahip olduğunu belirtmek gerekir – bu cüzdanlar hiyerarşik deterministik (HD) cüzdanlardır, yani milyarlarca farklı anahtar tutabilirler. Tek bilmeniz gerekli olan ise kurtarma cümlesinin insanlarca okunabilir kelimelerden oluştuğu ve özel anahtarları oluşturmak için kullanılabileceğidir. Kurtarma cümlesi aşağıda belirtilen örneğe benzer şekilde gözükecektir:
strike sadness boss daring voice connect holiday vintage quantum pony stable genuine

Kasten tek bir özel anahtar kullanmayı tercih etmediğiniz takdirde yeni bir cüzdan oluşturduğunuzda muhtemelen sizden kurtarma cümlenizi yedeklemeniz istenecektir. İleride anahtar saklama sürecinden bahsederken, anahtarlar kavramını hem özel anahtarları hem de kurtarma cümlelerini tanımlamak için kullanıyor olacağız.

Dijital imzalar

Yukarıda özel/açık anahtar çifti ile açıkladığımız açık anahtar kriptografisidir. Bunun sayesinde, mesajların belirli bir kişiden geldiğini ispat eden dijital imzalardan da yararlanabilirsiniz. Kripto para işlemleri yaptığınızda özel anahtarınızı ve bir mesajı bir araya getirerek bir dijital imza oluşturursunuz. İmzaya bakılarak özel anahtarın tahmin edilmesi olanaklı değildir, bu sebeple açık adreste olduğu gibi imzanın paylaşılması da güvenlidir.

Dijital imzaların güzel bir özelliği de herhangi birinin bir açık anahtarla imzayı karşılaştırarak mesajın anahtar sahibi tarafından imzalanıp imzalanmadığını belirleyebilmesidir. Kripto paralarınızı harcadığınızda esasında "Y adresinde X coin ödeme yapmaktayım" diyen imzalı bir mesaj göndermiş olursunuz.
Bu sayede belirli coinleri harcama hakkına sahip olduğunuzu kanıtlayabilirsiniz. Yayınladığınız mesaj (işleminiz) blockchaine eklenir ve herkes bunun geçerli olup olmadığını kontrol edebilir. Tüm bunları özel anahtarınızı paylaşmadan yapabilirsiniz.