Kaldıraç nedir? Kaldıraç işlemi ne demek?

Forex denince akla ilk gelen şey olan "Kaldıraç" hakkında birçok soru işareti oluşmaya devam ediyor. Özellikle yatırım dünyasında yer alan ya da Forex piyasasına girmek isteyen birçok kişi tarafından merak edilen Kaldıraç nedir? Geçtiğimiz yazımızda birçok Forex teriminden bahsederken kaldıraç kavramına ise ayrı bir parantez açmak istediğimizi söylemiştik. Tam olarak kaldıraç nedir, gelin beraber bakalım.

Her yazımızda olduğu gibi yine cevaplarına bakacağımız soruları sizlerle paylaşalım: Kaldıraç nedir? Kaldıracın özellikleri nelerdir? Kaldıraç riskli midir? Kaldıraç oranı nedir? Kaldıraç riskli mi?

Kaldıraç nedir? Kaldıraç oranı nasıl hesaplanır?

Kaldıraç yani bir diğer adıyla kaldıraç işlemi, aracı kurumlar tarafından yatırımcılara sunulan mevcut yatırım seviyesinin üzerinde işlem yapabilme olanağı olarak gösterilmektedir. Forex piyasasında çokça adını duyduğumuz bu sistem, büyük ve geniş hacimli işlemlere olanak tanıyarak karlılık anlamında büyük kazançlar vadettiği gibi içinde bulundurduğu riskli yapısı nedeniyle de tahmin edilemez kayıplara da olanak tanımaktadır. Riskli yapısı nedeniyle uzmanlar tarafından dikkat edilmesi gereken en önemli konu başlıklarından biri olarak gösterilen kaldıraç, yatırımcılardan risk yönetimi ve strateji anlamında bilgi gereksinimi duymaktadır. Peki kaldıraç oranı nedir?

Leverage Ratio yani dilimizde Kaldıraç Oranı olarak ifade edilen bu değer, Forex piyasaları dışında varlığın borcunun toplam sermayeye oranı olarak bilinmektedir. Temel olarak çıkan oranlar ise işletmelerin derin yapısını ortaya çıkarmaktadır. Forex dünyasında ise kaldıraç oranları, yatırımcının beraber çalıştığı aracı kurumlar aracılığıyla belirlenmektedir. Dediğimiz gibi aracı kurumun yatırımcısına sağladığı yüksek işlem imkanı olarak gösterilen kaldıraç, genel olarak yatırımcının hesabında yer alan kaynağın minimum teminat tutarına oranı olarak ifade edilmektedir. Forex piyasalarında kabul görülen kaldıraç oranları ise 50:1, 100:1 ve 200:1'e olarak bilinmektedir. SPK (Sermaye Piyasası Kurulu) tarafından yasal olarak kontrol edilen ve aracı kurumlar tarafından uygulanmasına izin verilen maksimum oran ise ülkemizde 100:1 olarak belirlenmiştir. Yani yatırımcının alacağı pozisyonun tutarının ne kadarının teminat olarak hesaba yatacağına aracı kurum karar vermektedir. Kaldıraç oranları artıkça doğal olarak karlılık oranları da artacağı gibi zarar etme riskleri de artmaktadır. Rakamlarla ifade etmemiz gerekirse bir yatırımcı, aracı kurumu aracığıyla kaldıraç sistemini kullanarak 100 bin dolarlık bir pozisyon almak istiyor, 100:1 kaldıraç oranıyla hareket ettiğini varsayarsak, yatırımcı sadece bin dolarlık teminat veriyor. Bu doğrultuda yatırımcı kaldıraç etkisiyle birlikte daha az ücret karşılığında daha büyük kazançlar için pozisyon alır konuma gelmektedir, ancak kaldıraç sistemin her iki tarafı da oldukça keskin olarak ifade edilmektedir. Yüksek riskli yapısının ortaya çıkış noktası ise burada karşımıza gelmektedir. Yatırımcı düşük teminat ile yüksek kazanç elde etmek isterken, oluşabilecek olumsuz koşullarda ise borçlanma oranında artış gerçekleşecektir. Bu nedenle konumuzun başlarında belirttiğimiz gibi kaldıraç sistemi, yatırımcının risk yönetimine ve stratejisine göre hareket etmektedir. Doğru bir strateji ve doğru bir risk oranı ile kaldıraç aracılığıyla yüksek karlılık sağlanabilirken, yanlış stratejik yönetim sonucunda büyük bir borçlanma da karşımıza gelebilmektedir. Peki tüm bu bilgiler ışığında kaldıraç sisteminin özellikleri nelerdir?

Kaldıraç sisteminin özellikleri nedir?

Kaldıraç oranının artmasıyla hem yüksek karlılığın hem de risk oranlarının artacağını belirtmiştik, genel olarak piyasalar ya da uzmanlar tarafından risk olarak gösterilen kaldıraç sisteminin özellikleri nedir? Madde madde olarak belirtirsek:

Yatırımcı kaldıraç sistemini kullanmak için ekstra bir maliyet ile aracı kuruma ödeme yapmak zorunda değildir.

Sermaye Piyasası Kurulunca ülkemizde maksimum izin verilen kaldıraç oranı 1/10 olarak ifade edilir.

Kaldıraç oranı artıkça kar hedefi de artmaktadır. Kaldıraç oranı düştükçe ise teminat oranında artış gerçekleşmektedir.

Kaldıraç sistemi yani kaldıraç oranları yatırımcıların ana para üstünden işlem yapabilmesini sağlar.

Yatırımcılar kaldıraç sistemi sayesinde düşük maliyetle yüksek karlılık hedefi yaratabilir, bu şekilde büyük işlemlerle pozisyon alabilir.

Kaldıraç sistemi ile yapılan işlemler sonucunda zarar bile olsa, belirlenen zarar teminat ücretinden düşülür.

Forex piyasasında daha aktif ve kullanışlı olan kaldıraç sistemi, diğer piyasalarda daha zorludur.

Teminat miktarı tekrar tekrar vurguladığımız gibi alınacak pozisyonla ilgili değil, kaldıraç oranı ve lot miktarı ile bağlantılıdır.

Kaldıraç oranı artınca; teminat düşer, risk artar. Kaldıraç oranı düşünce; teminat artar, risk düşer!

Genel olarak kaldıraç sisteminin üstünden geçmişken sizlere risk ile bağlantılı olan bir başka konudan da bahsetmek istiyoruz. Yayınladığımız hemen hemen her yatırım aracında aynı olan, fakat yatırımcılar tarafından yeterince ciddiye alınmayıp gereksiz zararlara vesile olan yapılması gereken ama yapılmayan analizlerden bahsedelim.
Birçok yatırım aracında olduğu gibi Forex piyasasında da elbette analiz teknikleri bulunmaktadır. Birçok tekniğin içinden ise adına alıştığımız, kendi içlerinde farklı farklı boyutlarda olan Temel ve Teknik analize değinelim.

Temel ve Teknik Analiz!

Temel analiz bilindiği üzere yatırım varlıklarının mikroekonomik ve makroekonomik boyutlarda incelemeleri üzerine gerçekleşmektedir. Forex piyasasında da aktif olarak yer alan çeşitli varlıklar kripto dünyasından farklı olarak gözle görülür değerler karşılığında kazanç bulmaktadır. Bu nedenle dünyada olup biten ne var ise Forex piyasasında da karşımıza gelebilmektedir. Peki tekrar hatırlayacak olursak temel analiz neyi takip edir? Temel analiz basit olarak; dünyamızda var olan sorunları, gelişmeleri, haberleri, yenilikleri ve aklınıza gelebilecek birçok faktörü baz almaktadır. Bunlar savaşlar, kurlar, doğal afetler, şirketler, planlar, birçok gelişmeler diye sınıflandırılmaktadır. Temel analiz her yatırım aracında olduğu gibi Forex için de etkili bir yöntem olarak bilinmektedir. Teknik analiz ise her zaman dediğimiz gibi işin biraz daha matematiksel boyutunu yani grafikler, rakamları, sonuçları, değerleri gibi kavramlarını ele almaktadır. Teknik analiz birçok uzman tarafından tercih edilen ve temel analizle harmanlanarak sonuçlara dökülen önemli bir adım olarak ifade edilmektedir. Ama unutmamalısınız her ne analiz olursa olsun, Forex'in de bir olasılık sistemi olduğunu düşünürsek, hiçbir analiz kesin olarak doğru sonucu sağlamamaktadır.

Özetle Forex'in değişilmezlerinden olan ve ana etkenlerinden biri olarak gösterilen kaldıraç sisteminin ardından, sizlere kısaca dahi olsa analiz hatırlatmasında da bulunduk. Gelecek yazımızda biraz daha temel olarak Forex dünyasında başarılı olmanın yolları neler onlara odaklanalım.