İSO Türkiye İmalat PMI 52,0’ye yükseldi

İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI, kasımda 52,0 değerini aldı ve imalatçıların faaliyet şartlarının son altı aydır iyileştiğini gösterdi.

Faaliyet şartlarındaki iyileşmede üretimin tekrar büyümeye geçmesi etkili olurken, istihdamdaki artışın devam etmesi de üretime destek verdi.

İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI kasım verilerine göre, Türk Lirası'ndaki değer kaybı ve tedarik zincirlerindeki aksamalar sonucu takip edilen 10 sektörün tamamında belirgin fiyat artışları gözlendi. Sektörlerin hemen hemen hepsinde girdi fiyatları daha hızlı artarken nihai ürün satış fiyatları enflasyonu ise bütün sektörlerde hız kazandı. Hem üretim hem de yeni siparişler sektörlerin çoğunluğunda yavaşlarken, raporun olumlu gelişmeleri yine istihdam tarafında gerçekleşti. On sektörün altısı personel sayılarını artırdı.

Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında en hızlı ve güvenilir referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Kasım 2021 dönemi sonuçları açıklandı. Eşik değer olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm rakamların sektörde iyileşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına göre, ekimde 51,2 olarak ölçülen manşet PMI kasımda 52,0 değerini aldı ve imalatçıların faaliyet koşullarının son altı aydır iyileştiğine işaret etti. Ekimdeki yavaşlamanın ardından kasımda üretim hafif bir artış kaydetti. Faaliyet koşullarındaki iyileşmede üretimin yeniden büyümeye geçmesi etkili oldu. İstihdamdaki artışın devam etmesi de üretimi destekledi. Sektör son bir buçuk yıl boyunca kesintisiz bir şekilde yeni istihdam yarattı.

Ayrıca, yeni alınan ihracat siparişlerinde devam eden büyümeye rağmen toplam yeni siparişlerde zayıflık belirtileri çoğaldı. Art arda ikinci ay yavaşlama kaydeden toplam yeni siparişlerde düşüş bildiren anket katılımcıları bu durumu fiyat artışlarına, elektronik parça eksikliklerine ve otomotiv sektöründe yaşanan sorunlara bağladı. Kasım ayında girdi maliyetlerinin kaydettiği sert artışa bağlı olarak girdi fiyatları enflasyonu keskin bir şekilde hızlanarak 2018 yılından bu yana en yüksek seviyeye çıktı.

Anekdot temelli bilgiler, maliyetlerde görülen artışın Türk lirasındaki değer kaybından kaynaklandığını gösterdi. Bunun sonucunda imalatçı firmalar kendi satış fiyatlarını 16,5 yıllık anket geçmişinin en yüksek oranında artırdı. Bu arada, ham madde temininde devam eden güçlükler ve nakliye konusunda yaşanan sorunlar sebebiyle tedarikçilerin teslimat süreleri 2020 yılının nisan ayından beri en yüksek oranda artış gösterdi. Firmalar, fiyat artışlarının ve tedarik zincirlerinde devam eden aksamaların etkilerini azaltmak amacıyla girdi alım ve stoklarını genişletmeye ilişkin çabalarını yoğunlaştırdı. Bunun yanında, yeni siparişlerdeki yavaşlamaya bağlı olarak söz konusu kalemlerde artışlar da yavaşladı.

İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket verileri hakkında değerlendirmede bulunan IHS Markit Ekonomi Direktörü Andrew Harker, şu ifadelere yer verdi:

“Kasım ayında Türk imalat sektörünün genel olarak büyüme bölgesinde kaldı. Buna rağmen, kur artışının zaten yüksek seyreden ham madde fiyatlarını daha da artırması nedeniyle firmalar maliyet baskısını giderek daha fazla hissediyor. Bu durum fabrika çıkış fiyatlarında anket geçmişinin en yüksek oranlı artışına yol açarken yeni siparişlerin yavaşlamasına da katkı yapmış durumda. Firmalar üzerindeki bu baskının önümüzdeki aylarda hafifleyebilmesi için liranın istikrar kazanması önemli.”

Sektörlerin tamamında fiyat artışı görüldü

İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI kasım verilerine göre, Türk lirasındaki değer kaybı ve tedarik zincirlerindeki aksamalar sonucu Türkiye Sektörel PMI raporunda takip edilen 10 sektörün tamamında belirgin fiyat artışları gözlendi. Sektörlerin hemen hemen hepsinde girdi fiyatları daha hızlı artarken nihai ürün satış fiyatları enflasyonu ise tüm sektörlerde ivme kazandı. Hem üretim hem de yeni siparişler sektörlerin çoğunluğunda yavaşlarken, raporun olumlu gelişmeleri yine istihdam tarafında gerçekleşti.

Kasım ayında en yüksek girdi maliyeti artışlarının yaşandığı iki sektör sırasıyla tekstil ürünleri ile kara ve deniz taşıtları oldu. Maliyet enflasyonunda artış gerçekleşmeyen tek sektör olan ana metal sanayiinde dahi girdi fiyatları sert şekilde yükseldi. Girdi maliyetlerindeki yükselişin müşterilere yansıtılması satış fiyatlarında da hızlı artışlara neden oldu ve tüm sektörlerde enflasyon hızlandı. Satış fiyatlardaki en hızlı artış makine ve metal ürünleri sektöründe gerçekleşti. Fiyat baskılarındaki güçlenme, döviz kurlarındaki artış ve arz kısıtlarından kaynaklandı. Arz yönlü sıkıntılar, tedarikçilerin girdi teslimatlarındaki gecikmelerin artması ile daha da belirgin hale geldi.

En uzun gecikmeler, özellikle elektronik parçalarda yaşanan küresel darboğazdan etkilenen elektrikli ve elektronik ürünler sektöründe yaşandı. Tüm bu zorluklar kasım ayında talep koşullarını olumsuz etkiledi. Yeni siparişler giyim ve deri ürünleri ile ağaç ve kağıt ürünleri olmak üzere sadece iki sektörde artış gösterdi. Yeni siparişlerdeki en belirgin yavaşlama kimyasal, plastik ve kauçuk ürünler grubunda kaydedildi ve böylece sektörün altı aylık genişleme süreci sona erdi. Daha olumlu bir tablonun gözlendiği yeni ihracat siparişleri, sektörlerin yarısında artış gösterdi. Yeni siparişlere benzer şekilde üretim de sektörlerin çoğunluğunda yavaşladı. En keskin düşüş ana metal sanayi sektöründe gerçekleşti. Yeni siparişlerin büyüme kaydettiği iki sektörün yanı sıra tekstil ve gıda ürünlerinde de üretim artışı gözlendi.

Kasım ayında en olumlu tablo yine işgücü piyasasında ortaya çıktı. Takip edilen on sektörün altısı personel sayılarını artırdı. İstihdam hacminde en hızlı genişleme kimyasal, plastik ve kauçuk sektöründe kaydedildi. İşgücü sayılarını azaltan sektörlerde düşüşler genellikle ılımlı seyretti. Bu gelişmenin istisnası olan elektrikli ve elektronik ürünler sektöründe istihdam kaybı belirgin gerçekleşti.