Halka arz nedir? Halka arzda nasıl hisse alınır?
Borsada yatırım yapan ya da yatırım yapmaya yeni başlayan yatırımcıların bilmesi gereken şeylerden biri de halka arz ve halka arz olan şirketlerden nasıl pay alınacağıdır. Ayrıca halka arz olan şirketlerden hisse almanın avantajlarını bilmek de yatırımcıların yararına olacaktır.
Halka arz, hisse sentlerini satışa çıkardığını duyuran şirketlerin, tüm yatırımcılara hissedar olma fırsatı sunduğu bir faaliyettir. Şirketlerin ve bu şirketlerin haiz oldukları varlıkların küçük paylara bölünerek satışa çıkarılmasının gerçekleştiği sistemdir. Başarılı şirketler aktivitelerini artırmak ve yatırımlarına fon temkin etmek amacıyla halka arz edilirken finansal bakımdan kaynak açığı olan şirketlerse banka kredisi veya borçlanmaya başvurmaksızın yatırımlar yapabilmek ya da borçlarını ödeyebilmek için halka arz edilmektedir.
Hisselerde talep toplama nedir?
Hisselerde talep toplama işleminin öncesinde;
Borsa İstanbul ve SPK'ya başvuru,
yetkili uzmanlar tarafından şirketin incelenmesi,
halka arz izahnamesinin tasdiki gibi işlemler gerçekleştirilir.
Ardından halka arz ve talep toplama işlemleri yapılır. Halka arz edilen şirketlerin hisselerine talip olan şirketler, ilanlar üzerinden başvuruda bulunurlar. Koşulları taşımaları durumunda değerlendirmeye alınırlar. Halka arz birincil ve ikinci halka arz şeklinde ikiye ayrılır. Halka açık olmayan şirketlerin yaptığı halka arz birincil halka arz; daha önce halka arz edilen ancak ilkince halka arz oranının düşük olması sebebiyle bu işlemin ikinci kez yapılması da ikincil kalka arz olarak tanımlanır.
Yeni halka açılan şirketlerden nasıl pay alınır?
Borsada işlem görmek için halka arz edilen şirket hisse senetleri yatırımcıları için yeni bir yatırım seçeneğidir.
Şirketlerin halka açılabilmesi için SPK'dan izin almaları ve gerekli bütün yasal yükümlülükleri yerine getirmeleri gerekir. Bu çerçevede, yayınlanması zorunlu olan izahname, şirketi tanıma ve yatırım kararı alabilmek için önemli kaynaklardır.
Halka arz hizmetini, bu konuda yetkilendirilmiş aracı kuruluşlar gerçekleştirmektedir. Bunlar haricindeki kişi ve kurumların herhangi bir şirkete ortaklık sağlama yönündeki tekliflerine itibar edilmemelidir.
Halka arzın birincil ve ikincil olmak üzere iki türü vardır
Birincil halka arz işlemi, şirketlerin daha önceden hiçbir halka arz gerçekleştirmeyip ilk kez bu yöntemi uygulaması anlamına geliyor.
İkincil halka arz ise, daha önceden halka arz işleminin uygulandığı fakat ilk seferde halka arz oranının düşük kalmasından ötürü bu işlemin ikinci kez yapılması demektir.
Halka arz yöntemleri 3 başlıkta toplanır
Borsada Satış Yöntemi: Bu yöntemde ilgili borç düzenlemeleri de göz önüne alınarak, direkt Borsa üzerinden hisseler satışa sunulur.
Talep Toplama Yöntemi: Yatırımcıların isteklerinin de devreye girdiği yöntemdir. Satışa sunulan piyasa araçları üzerinden belli talepler yatırımcılardan toplanır ve kurallar kapsamında değerlendirilerek satış işlemleri yapılır.
Talep Toplanmaksızın Satış Yöntemi: Yatırımcılardan talep toplanmadan yürütülen satış işlemini temsil eder. Borsada işlem görmeyen halka açık ortaklıklardan, nitelikleri belirli olan ortaklıklar dışında kalanların paylarının, aracı kurumlar kullanarak veya doğrudan kendi kurumları üzerinden fiyat belirlenerek satışının yapılması demektir.
Halka arzdan hisse almanın avantajları nelerdir?
- Fiyat avantajı sayesinde büyük şirketlerde bile hisse sahibi olunabilmesi
- Yatırım çeşitliliği sağlanabilmesi
- Riskin daha az, getirinin daha fazla ve çeşitli olması
- Devamlı ve sürekli olarak doğru bilgi akışının sağlanması
- Denetim ve kontroller sürerken nakit para imkanının da devam etmesi