Ethereum Plazma nedir?

Ölçeklenebilirlik, Ethereum blockchain’inin en temel sıkıntılarından birisidir. Ağın şu an için karşıya karşıya olduğu kapasite ve hıza yönelik sınırlamalar, bu ağın daha büyük global çapta kullanımının önüne geçmektedir.

Ethereum Plasma, Ethereum kurucu ortaklarından Vitalik Buterin ve Joseph Poon tarafından öne sürülmüştür. Fikir olarak, 2017 senesinin Ağustos ayında Ethereum blockchain’i için ölçeklenebilirlik çözümü tekniği olarak yaratılmıştır. Joseph Poon hemde, Thaddeus Dryja ile beraber Bitcoin için 2015 senesinde ortaya atılan ölçeklenebilirlik çözümü Lightining Network kavramının yaratılmasından da sorumludur. Hem Plasma hem de Lightining Network blockchain’ler için ölçeklenebilirlik çözümleri olarak sunulmuş olsa da, ikisi de kendisine has özelliklere ve çalışma mekanizmalarına sahiptir.

Bu makalede Ethereum Plasma hakkında kısaca bilgi sunulacaktır ancak Plasma’nın kendi başına bir proje olmadığı, zincir dışı bir ölçeklenebilirlik tekniği veya ölçeklenebilir uygulamalar oluşturmak için farklı araştırma grupları veya şirketler tarafında farklı yollarla uygulamaya konabilecek bir ana çerçeve olduğu unutulmamalıdır.

Plasma nasıl çalışır?

Ethereum Plasma’nın ana fikri, asıl zincirle (bu durumda Ethereum blockchain’i) mümkün olan en az şekilde etkileşime geçecek veya iletişim kuracak yan zincirler yapısı oluşturmaktır. Böyle bir yapı, çok sayıda küçük zincirin asıl zincirin üzerine yerleştiği hiyerarşik bir düzen olan bir blockchain ağacı biçiminde çalışmak üzere tasarlanmaktadır. Bu daha küçük zincirlere Plasma zincirleri veya çocuk zincirler de denmektedir.

Plasma yapısı akıllı kontratların ve Merkle ağaçlarının kullanımıyla inşa edilmiş ve bu sayede özünde asıl Ethereum blockchain’inin küçük kopyaları olan sayısız çocuk zincirin yaratılması mümkün kılınmıştır. Her bir çocuk zincirin üstüne daha fazla sayıda zincir yaratılabilir, bu da ağaca benzer yapıyı meydana getirir.

Temelde, her bir Plasma çocuk zincir farklı ihtiyaçlara hitap edebilmek için kişisel olarak çalışmak üzere tasarlanmış özelleştirilebilir akıllı kontratlardır. Bu da, zincirlerin birbirlerinden bağımsız olarak var olabileceği ve çalışabileceği manasına gelir. Sonuç olarak Plasma bu sayede, işletme ve şirketlerin kendi bağlamlarına ve gereksinimlerine yönelik çeşitli şekillerde ölçeklenebilirlik çözümleri oluşturmalarını mümkün kılacaktır.

Dolayısıyla, eğer Plasma başarılı bir biçimde geliştirilip Ethereum ağına uygulanabilirse, her bir çocuk zincir ana zincirin hedefleriyle ilişkili olmayan belirli özel amaçlar için çalışmak üzere tasarlanacağından, ana zincir daha az sıkışık hale gelecektir. Sonuç olarak, çocuk zinciler ana zincirin üstündeki iş yükünü hafifletecektir.

Sahtekarlık Önlemleri

Çocuk zincirlerle kök zincir arasındaki iletişim sahtekarlık tedbirleri ile güvenceye alınmıştır yani ağı güvenli tutmaktan ve kötü niyetli bireyleri cezalandırmaktan kök zincir sorumludur.

Her bir çocuk zincir, blokların onaylanması için kendi mekanizmasına ve farklı mutabakat algoritmalarının üzerine inşa edilebilen belirli bir sahtekarlığa dayanım uygulamasına sahiptir. En yaygın kullanılacak olan mutabakat algoritmaları Proof of Work, Proof of Stake ve Proof of Authority’dir

Sahtekarlık tedbirleri herhangi bir kötü niyetli aktivite durumunda kullanıcıların dürüst olmayan node’ları ihbar edebilmesini, kendi sermayelerini koruyarak alım satım işleminden çıkabilmelerini (bu işlem ana zincirler bir etkileşim gerektirir) sağlar. Diğer bir deyişle, sahtekarlık tedbirleri Plasma çocuk zincirlerin kendi ana zinciri veya kök zincirinden şikayetçi olabilmesini sağlamakta olan bir mekanizma olarak kullanılır.