Enflasyon, Avrupa'nın toparlanmasını nasıl etkiler?

Yüksek enflasyon, koronavirüs ile beraber 2022 yılında küresel ekonomik performans üzerinde baskı yaratacak en önemli risk olacak gibi duruyor. Ekonomistler fiyat artışlarının Euro Bölgesindeki toparlanma karşısında oluşturduğu tehdit ile ilgili uyarıyor. ABD'de fiyatlar yükseldikçe Başkan Joe Biden'ın popülaritesi zayıflarken, enflasyonun 30 yılın en yüksek düzeyine bulunan Almanya'da da endişe çok büyük. 

Küresel ekonominin 2021 yılının gündeminde önemli bir yer tutan enflasyon, görüldüğü üzere gelecek yılın da en fazla takip edilen ekonomik göstergelerinin başında yer alacak. Fiyat artışları Kovid-19 ile beraber 2022 yılında küresel ekonomik performansı baskılayacak en önemli risk olmaya hazırlanırken, ekonomistler yüksek enflasyonun Euro Bölgesi'ndeki toparlanma karşısında neden olduğu tehdit ile ilgili de uyarıyor. 

Financial Times tarafından ekonomistlerle yapılan bir anket sonucuna göre, istikrarlı bir şekilde yüksek seyreden enflasyonun tüketici harcamalarına negatif yansıması ve bu durumun Avrupa Merkez Bankasını (ECB) destekleri planlanandan daha hızlı geri çekmeye zorlaması durumunda, Euro Bölgesi'ndeki ekonomik toparlanma sekteye uğrayabilir. 

Ankete katılan 38 ekonomistin neredeyse yarısı enflasyonu, Euro'nun tedavülde olduğu 19 ülkenin büyüme beklentileri için önemli bir risk olarak nitelendirdi. Ankete katılan Danimarkalı bir akademisyene göre, enflasyon ücretler üzerinde baskı yaratıp talepte düşüşe sebep olabilir. Daha kötü ihtimalle ECB faiz artırarak enflasyon risklerine karşılık vermek durumunda kalabilir ve bu da ekonomik büyümeye zarar verecektir. 

Enflasyon Euro Bölgesi'nde 25 yılın zirvesini gördü

Euro Bölgesi'nde kasım ayında enflasyon, verilerin toplandığı son 25 yılda ölçülen en yüksek düzeye ulaştı. Salgının sebep olduğu şokun ardından toparlanma, kısıtlamaların kaldırılması ve arzın talebe ayak uydurmakta zorlanması ile, enflasyonun bu sene bütün dünyada belirgin bir artış gerçekleşti. Fiyatlardaki yükselişte artan enerji maliyetleri ve birçok ürünün tedariki ile ilgili yaşanan problemlerin de önemli payı var.

Euro Bölgesi'nde, ekim ayında yüzde 4,1 olan yıllık enflasyon kasım ayında yüzde 4,9 oranıyla son 25 yılın en yüksek düzeyini gördü. Kasım ayı enflasyonunun ana bileşenleri incelendiğinde, en yüksek yıllık enflasyon enerji sektöründe yüzde 27,4 olarak gerçekleşti. Enerjinin ardından yüzde 2,7 ile hizmetler, yüzde 2,4 ile enerji dışı sanayi ürünler ve yüzde 2,2 ile gıda, alkol ve tütün ürünleri takip etti. Çok sayıda merkez bankasının yaptığı gibi, ECB de bu ay Euro Bölgesi enflasyon beklentilerini güncelleyerek 2021 için yüzde 2,6'ya, 2022 yılı için yüzde 3,2'ye çıkardı. 

Allianz kıdemli ekonomisti Katharina Utermöhl enflasyonunun 2022 sonrasında da hedeflenen düzeyin üzerinde yer almayı sürdürmesi ihtimaline işaret ederken, ECB'nin politika duruşunu şu anda öngörülen düzeyden çok daha ani bir şekilde değiştirmesinin gerekebileceğini, bunun da reel ekonomiyi zor duruma sokarak finansal istikrarla ilgili tedirginlikleri körükleyebileceğini vurguladı. HSBC kıdemli ekonomisti Fabio Balboni özellikle enerji fiyatlarındaki artışın neden olduğu risklerin ve hane halkı satın alma gücünde yaratabileceği tahribatın da altını çiziyor.

Wells Fargo ekonomisti Nicholas Bennenbroek'e göre ise, yüksek enflasyon ekonomi için, salgından çok daha ciddi bir riske işaret ediyor. ECB'nin önümüzdeki yıla yönelik büyüme beklentisi yüzde 4,2 düzeyinde; fakat ekonomistler Euro Bölgesi'ndeki büyümenin yüzde 4 seviyesinde gerçekleşeceğini düşünüyorlar. Bu koşullar altında 2022, mali ve parasal politikalar için doğru dengenin bulunması açısından epey zorlu bir yıl olabilir. 

ABD halkı enflasyondan şikayetçi

ABD halkı fiyat artışlarından büyük oranda etkilendiklerini belirtirken bu durumdan Başkan Joe Biden'ı sorumlu tutuyorlar. Yahoo News/ YouGov tarafından yapılan bir anket sonucuna göre, katılımcıların yüzde 76'sı enflasyondan etkilendiğini aktardı. Ankete katılanların yaklaşık üçte biri fiyatlardaki artışların kendilerini ciddi oranda etkilediğini, yüzde 45'i de bir miktar etkilendiklerini aktardılar. Tedarik zinciri problemleri ve artan talep sebebiyle ABD'de enflasyon yaklaşık 40 yılın zirvesinde bulunuyor.

ABD Çalışma Bakanlığının son verileri, ülkede enflasyonun kasım ayında 39 yılın en yüksek düzeyine yükseldiğini gösterdi. Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), kasım ayında aylık bazda yüzde 0,8 artışla beklentilerin üzerine çıkarken, yıllık bazda beklentiler doğrultusunda yüzde 6,8 artış gösterdi. ABD'li tüketicilerin yaşam maliyetindeki yıllık artış bu süreçte 1982 yılından bu yana kaydedilen en hızlı yükselişi kaydetti. Nitekim Biden'ın popülaritesine yönelik anketler de bu şikayetleri doğruluyor. Ülkede enflasyon oranı yükseliş gösterdikçe Biden'ın popülaritesi de düşüyor. 

Almanya’da enflasyon 30 yılın en yüksek düzeyine çıktı

Enflasyonun neredeyse 30 yılın en yüksek düzeyinde bulunduğu Almanya'da da tedirginlik büyüyor. Almanya Merkez Bankası Bundesbank, artan enerji fiyatları ve tedarik zincirindeki aksaklıklar sebebiyle geçtiğimiz günlerde enflasyon beklentilerini yukarı yönlü olarak güncelledi. Bu yıl için daha önce yüzde 2,6 oranında beklenti açıklayan Bundesbank, enflasyon tahminini yüzde 3,2'ye çıkardı. Banka, 2022 yılı için enflasyon beklentisini yüzde 1,8'den yüzde 3,6'ya, 2023 yılı için de yüzde 1,7'den yüzde 2,2'ye yükseltirken 2024 yılı için enflasyon tahmini ise yüzde 2,2 olarak belirlendi.

Yakın zamanda görevi devretmeye hazırlanan Almanya Merkez Bankası (Bundesbank) Başkanı Jens Weidmann, ECB para politikasının enflasyon risklerini göz ardı etmemesi ve tetikte olması gerektiğini belirtti. ECB'nin yüksek fiyat ve iş gücü ücretlerinden ve düşük karbon ekonomisine geçişten kaynaklanan enflasyon risklerini göz ardı ediyor olabileceği uyarısında bulunan Weidmann, ''Hem Almanya'da hem de tüm Euro Bölgesi'nde enflasyon oranı için riskler yukarı yönlü. Bu riskler görmezden gelinemez.'' dedi. Almanya'da ekim ayında yüzde 4,5 olan yıllık enflasyon, enerji fiyatları ve pandeminin etkisiyle kasım ayında yüzde 5,2'ye çıkarak, yaklaşık son 30 yılın en yüksek düzeyine yükselmişti.