Devre Kesici Nedir? Devre Kesici neden kullanılır?

Borsada Devre Kesici Nedir ve Neden uygulanır?

"Borsada Devre Kesici" olarak adlandırılan ve yatırımcıların bir bakıma sigortası olarak tanımlanan Devre Kesici Sistemi, son günlerde sık sık karşımıza çıkarak bilinmeyenleriyle dikkat çekiyor. Sosyal medyada çıkan tüm söylentilere rağmen geçtiğimiz günlerde birkaç kez uygulanan Borsada Devre Kesici Sistemi, yatırımcıların daha sağlıklı işlem yapmasını sağlamak için uygulanmaya devam ediyor. Borsada Devre Kesici nedir, ne zaman uygulanır?

2015 yılından itibaren Borsa İstanbul çatısı altında uygulanan Borsada Devre Kesici yöntemi, temelinde artan fiyatlardan oluşabilecek dalgalanmayı en aza indirmek için uygulanmaya devam ediyor. Artan fiyatlardan oluşabilecek yoğun dalgalanmanın yatırımcılara olan etkisini düşürmeyi hedefleyen devre kesici, adeta yatırımcılar için bir sigorta görevi üstlenmeyi sürdürüyor. Piyasalarda oluşabilecek tehlikeli hareketlerin ve dalgalanmaların ardından devreye giren devre kesicinin en büyük hedefi ise piyasaların rahatlamasını sağlamak ve sürdürülebilirliğini korumaktan geçiyor.

Aktif olarak uygulamaya girdiği günden bugüne yatırımcıların yaşanılan hareketlilikten olumsuz etkilenmemesini hedefleyen devre kesici, son günlerde görülen hareketlilikten dolayı birçok kez gündeme geldi. Uygulama esnasında belirlenen süreye bağlı hareket eden devre kesici sistemi, yoğun bir süreçte tüm işlemleri dondurduğu gibi, aynı zamanda geçici olarak yoğun trafik durumlarında da kontrol amaçlı sistemi durdurma gücüne sahip.

Devre Kesici kaç kez uygulanır?

Anlık yaşanılan Devre Kesici kapsamında hedeflenen baremlerin %5 veya %7 olmak kaydıyla gün içinde tekrar aşılması durumunda devre kesici bir kez daha devreye girmemektedir. Son yapılan resmi açıklamalara göre Devre Kesici'nin emir toplama sürelerinin 15 dakikaya indirildiği ve anlık sistemde eşleştirme dakikalarının iki dakikaya sabitlendiği yer aldı. Borsa İstanbul'un resmi sitesinde ise devre kesici şu şekilde açıklanıyor:

"BİST 100 endeksinin gün içinde bir önceki günün kapanış oranına göre ilk eşik olarak %5 veya daha fazla; ikinci eşik olarak ise %7 veya daha fazla miktarda düşüş göstermesi durumunda Devre Kesici aktif olarak piyasada yer alan işlemleri geçici olarak durduracaktır."

Devre Kesici'nin Faydaları Neler?

Yatırımcı sermayelerini güvenli bir şekilde korumak ve güven altına alabilmek için devreye giren devre kesici, piyasanın daha canlı ve güvenli bir biçimde alım satım imkanına kavuşmasını hedeflemektedir. Temelinde kontrol ve güvenlilik ile hareket eden Devre Kesici Uygulaması, hem yatırımcılar için hem de piyasanın olağan hareketliliği için uygun bir yapı içindedir. Yatırımcıların hedefleri ve belirledikleri üst sınırların aşılması durumunda devreye girerek yatırımcı bazında güven protokolüne olanak sağlayan devre kesici, aynı zamanda bir sigorta görevi üstlenmektedir. Hareketliliğin yaratacağı kayıpları en aza indiren ve sürekliliği sağlayarak ani kayıpları önleyen devre kesici, son günlerde birçok kez devreye girerek yaşanılan dalgalanmanın zararlarını en aza indirmiştir.

Basit Dilde Devre Kesici Sistemi

Borsa İstanbul'un resmi YouTube kanalında yer alan video ile akıllarda soru işareti oluşturan Devre Kesici, basit bir dille yatırımcılara aktarılmıştır. Tüm tanımlarına rağmen tam olarak anlaşılamayan devre kesici, basit bir şekilde şöyle ifade edilmiştir:

"Bir yolun hem gidiş hem de geliş istikametinde araçlar hareket ediyor, tıpkı borsada hisse senetleri üzerinden yapılan alış ve satış işlemleri gibi sürekli bir hareketlilik oluyor. Trafiğin sorun yaşadığı anlarda ise trafik polislerinin yardımıyla belli bir düzen sağlanıyor, tıpkı devre  kesicinin borsadaki sıkışıklığı  ve ani atakları önlemesi gibi. Trafik polisleri de trafik akışının düzenini sağlamak için görevlerini yaparlar. Bu sistem aracılığıyla işlemler geçici olarak durdurularak yatırımcılara piyasayı anlama fırsatı veriliyor ve bilgiye erişebilmeleri için zaman tanınıyor. Bu işlem sonucunda panik davranışların, ani atakların ve anormal dalgalanmaların tekrar normale dönmesi için özel bir imkan sağlanıyor. Piyasa bazen normal seyrindeyken yeni bir olay, haber ya da farklı bir atakla bozulmaya uğrayabilir. Bu şekilde bir hissenin fiyatında %10 yükseliş ya da %5 düşüş yaşandığında sistem devreye girerek kontrolü ele alıyor. Devre kesici çalışan payda gerekli düzenlemeler yapılana dek sürekli işleme ara verir. Devre kesiciyi harekete geçiren yani sınırlanan fiyat eşitliğini geçen emirler iptal edilir. Devre kesici çalıştığında ilgili durumda tek fiyat pratiğiyle fiyat oluşturmak için geçen süre zarfında gelen emirler toplanarak, süre sonunda belirlenen emirlerle eşleştirilir. Bu işlemlerin tamamlanmasıyla birlikte fiyat oluşturularak hareketli dalgalanmanın önüne geçilir. Belirlenen fiyatın duyurulmasının ardından ise sürekli işlem yöntemiyle devam kararı alınır. Devre kesici sistemi sağladığı imkanlarla hem yatırımcıyı hem de piyasaları korumayı hedefler."