2021’in ilk 2 ayında dış ticaret dengesi yüzde 13 geriledi

Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan Dış Ticaret Verileri baz alınarak Agrimetre tarafından hazırlanan TGDF Dijital Veri Paneli’ne göre 2021 yılının ilk 2 ayında tarım, gıda ve içecek sektörü 3,3 milyar dolar ihracat, 2,7 milyar dolar ithalat gerçekleştirdi. 01 ile 24 fasılları arasındaki tüm GTIP kalemleri ile 29. ve 35. fasıllardan seçili ürünlerin dahil edildiği hesaplamalara göre, 2021’nin ilk 2 ayında sektörün dış ticaret dengesi, önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 13 geriledi.

Yapılan açıklamada şöyle denildi:

"Özet Ticaret Sistemine (ÖTS) göre yayınlanan dış ticaret verilerine göre, 2021’in ilk 2 ayında ihracat, önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 5,8 oranında artarak 3,32 milyar dolara, ithalat yüzde 11,6 artarak 2,68 milyar dolara ulaştı.

Aylık bazda bakıldığında Şubat 2021’de ithalat, önceki yılın aynı ayına göre yüzde 10,9 artarak 1,69 milyar dolar, aylık ithalat yüzde 9,4 artarak 1,29 milyar dolar olarak gerçekleşti.

İthalattaki artış, dış ticaret dengesine olumsuz yansıdı

Aylık bazda ithalattaki bu önemli artış dış ticaret dengesine olumsuz yansıdı. 2021’in ilk 2 ayında dış ticaret dengesi önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 13 düşerek 0,64 milyar olarak gerçekleşti. Ocak 2021’de dış ticaret dengesi önceki yıla kıyasla yüzde 38,4 daha düşüktü. Şubat ayında bir toparlanma olsa da dış ticaret dengesinin halen önceki yıldan düşük olması dikkat çekti.

Birim ihracat değeri 2021’in ilk 2 ayında, önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 2,4 artarak 1.086 dolar/ton olarak gerçekleşti. İthalat birim değeri ise önceki yılın aynı ayına göre yüzde 30 artışla 575 dolar/ton’a yükseldi. Birim ithalat değerindeki bu büyük artış, olumsuz bir gelişme olarak kayda geçti.

Dış ticarette en yüksek hacimli ürünler

2021’nin ilk 2 ayında ihracatta öne çıkan ürünler sırasıyla Fındık İçi (0,25 milyar dolar), Un (0,14 milyar dolar) ve Ambalajlı Fındık (0,10 milyar dolar) olurken bu ürünler toplam ihracatın yaklaşık yüzde 14,8’ini oluşturdu.

Aynı dönemde en çok ithal edilen ürünler ise sırasıyla Buğday (0,39 milyar dolar), Ham Ayçiçeği Yağı (0,16 milyar dolar) ve Ayçiçeği (0,13 milyar dolar) oldu. Bu 3 ürün, toplam ithalatın yaklaşık yüzde 25,4’ünü, neredeyse 4’te 1’ini oluşturdu.

2021 yılı Şubat ayında en çok ihraç edilen ürünler Fındık içi, Ambalajlı Fındık ve Buğday Unu olarak sıralanırken, en çok ithal edilen ürünler Buğday, Ham Ayçiçeği Yağı ve Ayçiçeği oldu. Son dönemde yurt içinde fiyat artışları ile sıkça gündeme gelen ve 760 milyon dolarlık ithalat ile 2020’de en fazla ithal edilen 3. ürün olan Ayçiçek yağında ithalat trendi devam etti. 2021’nin ilk ayında da en çok ithal edilen 3. kalem olma konumunu koruyan Ayçiçek yağında Ocak ayında 58 milyon dolarlık ithalat yapıldı. Şubat ayında ise en çok ithal edilen 3 kalemin 2’sini Ham Ayçiçeği Yağı ve Ayçiçeği oluşturdu. Ocak – Şubat 2021 toplamına bakıldığında da en çok ithal edilen 3 kalem üründen 2’sinde Ham Ayçiçeği Yağı ve Ayçiçeği yer aldı.

En çok ihracat yapan sektörler

2021’in ilk 2 ayına ait dış ticaret verileri sektörlere göre incelendiğinde Sert Kabuklu Meyveler (413 milyon dolar), Yaş Meyve (357 milyon dolar), Şeker ve Şekerli Mamuller (320 milyon dolar), Balıkçılık-Su Ürünleri (196 milyon dolar) ve Bitkisel Yağ (192 milyon  dolar) Sektörleri en fazla ihracat yapan sektörler olarak sıralandı. Toplam ihracatın yüzde 44,5’i bu 5 sektör tarafından gerçekleştirildi.

Aynı dönemde Hayvan Yemi (568 milyon dolar), Bitkisel Yağ (530  milyon dolar), Un (426 milyon dolar), Nişasta (198 milyon dolar) ve Kakao-Çikolata (135 milyon dolar) sektörleri ise en çok ithalat yapan sektörler olarak sıralandı. Toplam ithalatın yüzde 69,3’ü, yani 3’te 2’sinden fazlası bu 5 sektör tarafından gerçekleştirildi. Bu oranın yüksek olması, ihracatın az sayıda sektörde yoğunlaştığını gösterdi.

Tek başına Hayvan Yemi Sektörü, 2021’in ilk 2 ayında 568 milyon dolarlık hacim ile toplam ithalatın yüzde 21,2’sini, yani 5’te 1’inden fazlasını oluşturdu.

Fiyat artışları ile gündemde yer bulan Bitkisel Yağ Sektörü 530 milyon dolarlık ithalat ile toplam ithalatın yüzde 19,8’ini oluşturdu. Küresel piyasalardaki fiyatın da Mayıs 2020 – Ocak 2021 döneminde neredeyse 2 katına çıkması, ithalata bağlı bu sektörde ülke içi fiyatların belirgin bir biçimde artmasıyla sonuçlandı.

İhracatın arttığı ve azaldığı sektörler

2021 yılının ilk 2 ayında önceki yılın aynı dönemine göre ihracatını değer olarak en fazla arttıran sektörler Sert Kabuklu Meyveler Sektörü (52 milyon dolar artış), Sebze Sektörü (42 milyon  dolar artış), Bitkisel Yağ Sektörü (31 milyon dolar artış), Yaş Meyve Sektörü (23 milyon dolar artış) ve Balıkçılık-Su Ürünleri Sektörü (22 milyon dolar artış) oldu.

Aynı dönemde ihracatın en çok gerilediği sektörler ise Tütün ve Mamulleri Sektörü (32 milyon dolar düşüş), Un Sektörü (29 milyon dolar düşüş), Makarna Sektörü (16 milyon dolar düşüş), Alkollü İçki Sektörü (4 milyon dolar düşüş) ve Yumurtacılık Sektörü (2 milyon dolar düşüş) oldu.

2021 yılının ilk 2 ayında önceki yılın aynı ayına göre ithalatı değer olarak en çok artan sektörler Bitkisel Yağ Sektörü (133 milyon dolar artış), Un Sektörü (113 milyon dolar artış), Nişasta Sektörü (68 milyon dolar artış), Pirinç Değirmenciliği Sektörü (51 milyon dolar artış) ve Tohumculuk Sektörü (18 milyon dolar artış) oldu.

İthalatın en çok düştüğü sektörler Makarna (105 milyon dolar düşüş), Hayvan Yemi (47 milyon dolar düşüş), Canlı Hayvan Ticareti (30 milyon dolar düşüş), Şeker ve Şekerli Mamuller (14 milyon dolar düşüş) ve Sert Kabuklu Meyveler (8 milyon dolar düşüş) oldu.

Dış ticarette öne çıkan ülkeler

2021’in ilk 2 ayında dış ticaret verileri ülkeler bazında incelendiğinde en çok ihracat yaptığımız ilk üç ülke 367 milyon dolar ile Irak, 252 milyon dolar ile Almanya ve 243 milyon dolar ile Rusya şeklinde sıralandı.

Bu 3 ülkeye yapılan ihracat, toplam ihracatımızın yüzde 26’sını oluşturdu. Ülkelere göre en çok ihraç ettiğimiz ürünler Irak için un, tavuk eti, gofret ve waffle Almanya için ambalajlı fındık, fındık içi ve fındık püresi Rusya içinse mandalina, alabalık ve domates oldu.

Ülke bazında ithalat verileri incelendiğinde, 2021 yılının ilk 2 ayında en fazla ithalat yaptığımız ülkeler 646 milyon dolar ile Rusya, 235 milyon dolar ile Ukrayna ve 150 milyon dolar ile ABD oldu. Rusya, Ukrayna ve ABD’den yapılan ithalat, toplam ithalatın yüzde 38,5’ini oluşturdu.

Rusya’dan yapılan ithalatta öne çıkan ürünler buğday, ayçiçek yağı ve ayçiçeği küspesi Ukrayna’dan mısır, soya fasulyesi ve ayçiçeği; ABD’den yapılan ithalatta DDGS (kurutulmuş damıtık tahıl ve çözünür maddeleri), etilen glikol ve ceviz ürünleri öne çıktı.