2021 yılı, unicorn ve decacorn yılı ilan edildi

CB Insight ve Cruncbase gibi şirketler tarafından yapılan araştırmalar sonucunda, 2021 yılı unicorn ve decacorn statüsündeki girişimlerin yılı olarak belirlendi. 1000'den fazla unicorn ve 35'i bulan decacorn özel girişimlere yapılan yatırım tutarı eylül ayından itibaren 3,4 trilyon dolara ulaştı. 

Araştırma; finans teknolojileri, e-ticaret ve bulut bilişimin en çok unicorn ve decacorn çıkartan sektörler olduğunu ortaya koydu.

Dijitalleşme çağının getirdiği fırsatları göz önünde bulundurarak geleneksel ekonomiyi dönüştürme gücü günden güne artan girişimciler, 2021'de dünya çağında 1000'den fazla start-up'ı, değeri 1 milyar doların üzerinde girişim anlamına gelen 'unicorn'a dönüştürdü. 

CB Insights tarafından hazırlanan 'Dünyanın En Büyük Startupları: 2021'in En Büyük Unicorn'ları' raporuna göre değeri 10 milyar doları geçen ve 'decacorn' denen unicorn'ların sayısı da 2021 yılının aralık ayından itibaren 35'i aştı. Başka bir teknoloji yayını Crunchbase'e göre de dünya genelinde unicorn sayısı 1000'i geçmiş durumda. Bunların arasında en az 30'unun 'decacorn' değerlemesine ulaştığı aktarılıyor.

Reckitt'ten yeni risk sermayesi küresel direktörü Rakesh Narayana, Verdict'e verdiği demeçte artık girişimler için ayrıştırıcı olmanın belirleyici tanımın unicorn değil decacorn olmaktan geçtiğini vurgulayarak şunları söyledi:

''Artık girişim yatırımları çok daha ana akım ve erişimi kolay hâle geldi ve start-up'lar için önemli bir mihenk taşı olarak kabul edilen 'unicorn' düzeyi girişimlerin başarını tanımlama konusunda eskisi kadar önem taşımıyor.''

Global ekonominin ilk 'decacorn'u Facebook'un 2007 yılında Microsoft'tan 15 milyar dolar yatırım almasının üstünden yalnızca 14 yıl geçmiş olmasına karşın, Crunchbase verilerine göre 2021 yılının eylül ayı itibarıyla halka açık olmayan bu girişimlerin toplam değeri 3,4 trilyon dolara çıktı.

Decacorn sayısı bu yıl 2020'nin iki katına çıktı

2021 yılının 'Decacorn Yılı' olduğuna yönelik analizinde Crunchbase değeri 10 milyar doları geçen girişimlerin sayısının 30'u geçerek 2020 yılına göre iki katının üzerine çıktığını ve bunun bütün geçmiş yıllardan daha hızlı bir artış olduğunu belirtiyor. 2019 yılında küresel ekonomide yalnızca 5 decacorn çıkmış, 2020 yılında bu rakam 15'e çıkmıştı.

Unicorn'lar 2013’ten bu yana 21 kat arttı

GlobalData tarafından yapılan bir araştırmaya göre 'unicorn' terimi ilk defa 2013 yılında risk semayedarı Aileen Lee tarafından kullanılmasından 2021 yılının ağustos ayına kadarki süreçte unicorn sayısı 21'e kat arttı. 

Toplam bileşik yıllık büyüme oranı da yüzde 46,5. 2014 yılında yalnızca 7 şirket 'decacorn' unvanına sahipti. Bunlar; Dropbox, Xiaomi, Snap, Palantir, Airbnb, Uber ve 2018 yılında Walmart'ın satın aldığı Flipkart şirketleriydi. Bu şirketlerin hepsi şu an halka arz edilmiş durumda.

2021’in ilk yarısında start-up yatırımları rekor kırdı

Global risk sermayesi yatırımları Refinitiv verilerine göre 2021 yılının ilk yarısında tarihi rekor kırdı. 2020 yılının tamamında salgına rağmen start-up'lara toplamda 251,2 milyar dolar yatırım yapılırken, 2021 yılının haziran ayından itibaren 2020 yılının tamamındaki yatırım tutarı da aşıldı ve 268,7 milyar dolar birçok girişime yatırım olarak harcandı. GlobalData verilerine göre salgın kaynaklı yavaşlama sebebiyle unicorn'ların sayısında 2020 yılının başında bir yavaşlama görülse de 2021 yılının ilk yarısında 228 girişim 'unicorn' oldu ve 2021 yılının tamamında bu rakamın da yeni bir rekor ile tazelenmesi bekleniyor.

Bytedance 140 milyar dolarla en değerli girişim

Çinli video paylaşım uygulaması Douyin ve uluslararası versiyonu TikTok'un geliştiricisi Bytedance, 140 milyar dolar değerlemeyle 2021 yılına damga vuran en büyük girişim oldu. GlobalData'nın şirket için belirlediği değer bu fakat özel start-up değerlemelerinde tam büyüklük net bir şekilde paylaşılmadığı için uzmanlar Bytedance'ın büyüklüğünün 250 ve 400 milyar dolar arasında bile olabileceğini düşünüyor.

Tesla'nın kurucusu Elon Musk'ın Dublin merkezli uzay teknolojileri şirketi SpaceX, ilk ticari uzay yolculuğunu gerçekleştirdikten sonra 100 milyar dolardan fazla piyasa değeri ile 2021 yılından itibaren ikinci büyük start-up konumunda. Hong-Kong'daki halka arzı Çinli otoriteler tarafından engellenen Alibaba'nın fintek şirketi Ant Group ve ABD'li fintek şirketi Ant Group ve ABD'li fintek girişimi Stripe da en değerli dört girişim arasında yer alıyor. Yalnızca bu dört şirketin halka açılması toplam 3,4 trilyon dolar değerlemeye sahip olduğu düşünülen start-up dünyasından 500 milyar dolar değeri götürebilir. 

2021'in exit girişimleri 1 trilyon dolara yaklaştı

Halka arz edilerek 'exit' olan girişimler de 2021 yılında hızla artmış ve Crunchbase verilerine göre 2021'de 83 unicorn halka arz edildi. Bu girişimlerin ilk halka arz değerlerinin toplamı da 1 trilyon doların hemen altındaydı. 2020'de yalnızca 38 şirket exit yapmış ve toplam 394 milyar dolar halka arz büyüklüğüne ulaşmıştı. 

En fazla decacorn çıkartan sektör fintek

Unicorn ve decacorn olan şirketler yapay zekadan otomotive, sağlıktan finans teknolojilerine kadar oldukça geniş bir yelpaze oluşturuyor. Fakat finans teknolojileri ve e-ticaret bu sektörler içerisinde en çok decacorn çıkaran alanlar. Şu anki unicornların yarısı e-ticaret, cloud ya da fintek sektörlerinde öne çıkarken diğer yüzde 30'luk bir grup; sağlık teknolojileri, eğitim, yapay zeka, big data, siber güvenlik, blok zincir ve dijital medya alanlarında faaliyet gösteriyor. 

Finansal hizmetler ve ödeme yazılımı şirketi Stripe 95 milyar dolar değer ile en büyük fintek girişimi olarak karşımıza çıkıyor. İsveç merkezli 'şimdi al sonra öde' fintek girişimi Klarna, 45,6 milyar dolar büyüklüğünde fintek decacorn'ları arasında ikinci sırada yer alıyor.

33 milyarlık değeriyle Revolut, en çok decacorn çıkartan finans teknolojileri (fintek) alanının en büyük start-up'ları oldu. Unicorn ve decacorn'ların en büyük yatırımcısı ABD'li Tiger Global. Tiger Global'den sonra Sequoia Capital ve Softbank geliyor. Bu büyük yatırımcıların güçlü girişim portföylerinde en önemli üç sektör de e-ticaret, cloud ve fintek. E-ticaretin decacorn dünyasının sıradaki yıldız sektör olacağı düşünülüyor ve şimdiden 5 e-ticaret girişimi 2021 yılının decacorn listesine girmiş durumda. Türk Trendyol ise 16,5 milyar dolar değerleme ile e-ticaretin decacorn'larından biri. 39 milyar dolarlık Instacart, 15 milyar dolarlık GoPuff ve 14,3 milyar dolarlık Grab bu alandaki en başarılı decacorn'lar arasında yer alıyor.

Unicorn'ların yarısı ABD'de, yüzde 22'si Çin'de

Unicorn şirketlerin coğrafi dağılımı incelendiğinde, 31 Ağustos 2021 tarihinden itibaren unicorn statüsüne erişmiş girişimlerin yüzde 50'si ABD'de bulunuyor. Bu girişimlerin yüzde 22'si ise Çin'de. Avrupa toplam unicorn'ların yalnızca yüzde 12'sine ev sahipliği yaparken, Asya Pasifik Bölgesi (Çin hariç) unicorn'ların yüzde 9'unu bünyesinde bulunduruyor. Diğer yüzde 7'lik kısım da dünyanın farklı coğrafyalarındaki unicorn'ları temsil ediyor. OMERS Ventures yönetici ortağı Harry Briggs artık unicorn'ların yalnızca gelişmiş dünyadan ortaya çıkmadığını, Afrika'da bile unicorn statüsündeki girişimlerin sayısının hızla arttığını belirtiyor. 

ABD'de kasım ayında bütçe açığı 191 milyar dolar olduDünya